De Dokwerker

De afrekening

Als ik zeg 'de Neurenberger wetten', dan zullen weinigen weten waar ik het over heb, 'de Neurenberger processen' spreken meer tot de verbeelding. Een korte beschouwing op de plaats, de wetten en de processen.

Neurenberg

Neurenberg (Nürnberg) is een plaats in Zuid-Duitsland met een half miljoen inwoners, het ligt in de deelstaat Beieren. De bekende racebaan 'de Nürburgring' ligt in een andere plek van Duitsland en heeft dus niets met de plaats Neurenberg te maken, wat veel mensen wel eens denken.
De stad heeft een prachtige burcht die te bezoeken is, een statige kerk, een gezellige dierentuin en een documentatiecentrum over de nazi-periode, een zwarte dag in de geschiedenis van de stad. Hitler gaf veel lezingen in Neurenberg, vooral in de periode 1933 tot en met 1938 was dit dé plaats van handeling voor de nazi's.

Rassenwetten

Op 15 september 1935 werden er wetten ingevoerd die Joden hun rechten moesten ontnemen, er is sprake van een 'rassenwet' als een wettelijke maatregel bedoeld is tegen één bevolkinsgroep met een bepaalde etnische achtergrond.
De twee wetten behelsden:
Burgerschapswet - wie was Duitser en wie niet
Bloed en Eer wet - een verbod op relaties van welke aard dan ook, met Joden

De wetten hadden ten doel om exact af te bakenen wie Duitser was en wie Jood, als je minder dan 50% Duits bloed had liep je al kans niet voor vol te worden aangezien. Als je met een Jood was getrouwd of kind van een Jood was kreeg je te maken met anti-Joodse maatregelen.
Het Duitse ras diende in de ogen van de nazi's te worden beschermd, een huwelijk met een Jood werd verboden, maar ook een relatie met een Jood was niet toegestaan en Duitsers mochten niet voor Joden werkten.

Processen

Inderdaad, meervoud, want er waren na de oorlog dertien processen die in de Duitse stad Neurenberg werden gevoerd tegen oud-nazi's. Op 20 november 1945 begon het eerste proces, het laatste eindigde op 29 oktober 1948. Gedaagden waren leden van de SS, ondernemers, bankiers, atsen, juristen, ministers en de Wehrmacht (het leger, de marine en de luchtmacht.)

In totaal zijn er 177 mensen aangeklaagd, 35 werden vrijgesproken, een enkeling pleegde zelfmoord en ondernemer Krupp werd niet fit genoeg bevonden voor een proces. Veel nazi's, waaronder Eichmann, wisten de gang naar hun rechter te ontlopen door te vluchten, veelal naar Zuid-Amerika.

De geallieerden stelden na de oorlog een Internationaal Militair Tribunaal samen dat door de Verenigde Staten, de Sovjet-Unie, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk werd geleid.
Onder andere Hermann Göring (luchtmacht en vertrouweling van Hitler), Arthur Seyss-Inquart (de Hitler van Nederland), Joachim von Ribbentrop (minister), Wilhelm Keitel (leger) en Waldemar Hoven (kamparts) werden ter dood veroordeeld. Maar er was ook grote onredelijkheid in de strafmaat.

Zo kreeg Friedrich Flick tijdens zijn proces van 18 april 1947 tot en met 22 december 1947 het verwijt mede-schuldig te zijn aan de dood van meer dan 10.000 dwangarbeiders in zijn fabrieken. Flick kreeg tijdens de oorlog veel opdrachten toegespeeld van zijn persoonlijke vriend Heinrich Himmler.
De uitgesproken straf was zeven jaar cel, maar zijn contacten waren dermate goed dat hij twee jaar later alweer vrij man was. In tien jaar tijd werkte Flick zich op tot rijkste man van Duitsland, hij overleed in 1972 en liet meer dan 300 bedrijven na.

Tijdens zijn leven bouwde Flick een aanzienlijke kunstverzameling op die nog altijd geldt als een van de omvangrijkste ter wereld, zijn kleinzoon beheerd die collectie. Flick was een pragmaticus die onder Duitse ondernemers nog altijd herinnerd wordt aan de gevleugelde uitspraak: "Als bij een onderneming de kas niet klopt, moeten er andere cijfers komen of andere gezichten."
In 1972 nam zijn zoon Friedrich Karl Flick het concern over en heeft zich nimmer verantwoordelijk of verplicht gevoeld om een vorm van schadevergoeding te betalen, iets wat veel andere bedrijven en de Duitse overheid wel deden. Zoon Friedrich raakte betrokken bij fraude waarbij geld naar politici zou zijn gegaan, hij ontkende en werd ook niet vervolgd, wel trad hij terug als president van het concern om het niet veel later aan de Deutsche Bank te verkopen voor, omgerekend, 2,5 miljard Euro.

Toen hij in 2006 overleed bleek hij veel geld, aandelen en huizen te bezitten, het maakte zijn vier kinderen tot de rijkste tieners ter wereld. Twee jaar na zijn dood werd het graf van Friedrich Karl Flick gestolen door drie Hongaren en door hen aangeboden voor zes miljoen Euro, de drie werden gepakt en veroordeeld, de resten van Flick werden herbegraven.

Waarom processen en toch zulke lage straffen?

Om deze vraag te kunnen beantwoorden moet je je eerst afvragen of Duitsland wel zat te wachten op het voor de rechter brengen van opgepakte nazi's. Mijn overtuiging is 'nee'. Het volk wilde het niet omdat er chaos en armoede was, veel steden lagen in puin en men wilde alleen energie steken in de wederopbouw.
De staat wilde het ook niet, veel rechters en politici dreven op de puinhopen van de oorlog, maar zij waren ook nodig voor de wederopbouw. De processen werden niet door hen gevoerd, de vooringenomenheid van de gevestigde Duitse orde werd niet geacht een objectief proces te kunnen voeren.

Er kwamen in feite tienduizenden nazi's in aanmerking om te worden vervolgd, toch zouden er in de periode 20 november 1945 tot 1 oktober 1946 maar 24 nazi's terecht staan, puur omdat de rechtzaal maar 24 stoelen had in de beklaagdenbank.
Martin Bormann kwam niet opdagen en bleek later al dood te zijn en Gustav Krupp zou te ziek zijn, hij werd ontslagen van rechtsvervolging, hij leefde nog vijf jaar as vrij man.
Adolf Eichmann vluchtte naar Zuid-Amerika, Adolf Hitler was vermeend te zijn gestorven op de laatste dag van de oorlog, Joseph Goebbels en Heinrich Himmler pleegden zelfmoord voordat het proces begon.

Enkele gedaagden waren Hermann Göring, Ernst Kaltenbrunner, Rudolf Hess, Arthur Seyss-Inquart, Baldur von Schirach, Joachim von Ribbentrop, Alfred Rosenberg, Wilhelm Keitel en Karl Dönitz.

De aanklager

De Amerikaan Telford Taylor werd door Harry Truman benoemd tot hoofdaanklager van de processen tegen nazi's, onder hem werkten enkele andere aanklagers, waaronder Ben Ferencz, een immigrant uit Hongarije. Hij is 27 als hij wordt aangesteld als hoofdaanklager 'Einsatzgruppen', die als opdracht hadden om alle Joden uit te roeien.
Er waren 3.000 leden van de Einsatzgruppen in beeld, maar het zou dus slechts tot een zaak tegen 22 van hen worden. Er volgden weliswaar meer processen, maar Duitsland werkte dat tegen, in latere jaren is er ook geen haast gemaakt om nog rondlopende oorlogsmisdadigers aan te klagen, velen woonden in vrijheid in Duitsland, zelfs in Nederland veroordeelde oorlogsmisdadigers woonden met een gerust hart in Duitsland.

Pas met de veroordeling van Demjanjuk kwam er schot in de bereidheid van de Duitse aanklagers omdat er niet langer geaccepteerd werd dat men verklaarde dat men slechts een radartje was, de stemming was omgeslagen naar dat iedere machine stopt als er één radar stopt.
Toch schoot het niet erg op, Duitsland deed er lang over om tot vervolging over te gaan, men wilde geen oud-nazi's tot het land toelaten die bijvoorbeeld in Amerika en Canada hun staatsburgerschap hadden verloren vanwege hun bij de aanvraag van een visum verzwegen oorlogsverleden.

Uitspraak

Twaalf gedaagden kregen de doodstraf, drie levenslang, vier kregen straffen van 10 tot 20 jaar en drie verdachten werden vrijgesproken.
De NSDAP, SS, SA, SD, Gestapo en OKH werden tot misdadige organisaties verklaard, verboden en vervolgens opgeheven. Wonderwel mocht het hoogste oorlogsorgaan, het OKW (Wehrmacht, wel blijven bestaan omdat zij in de praktijk niet veel in te brengen hadden tegen Hitler en zijn paradepaardje het OKH (leger.)