De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

De Duitse Spoorwegen

De 'Deutsche Reichsbahn (DR)' faciliteerde de holocaust, zonder de Duitse Spoorwegen was het onmogelijk geweest miljoenen Joden te vergassen en verbranden.

Karl Wolff was een hoge SS'er die direct onder Heinrich Himmler diende, een baantje dat hij te danken had aan zijn vriend Reinhard Heydrich. Wolff schreef op 13 augustus 1942 aan de directie van de DR een brief waarin hij hartelijk dankte voor het feit dat de DR dagelijks treinen liet rijden met duizenden Joden richting de vernietigingskampen. Wolff voegde er aan toe dat hij verwachtte dat de dienst ook in de toekomst haar volle medewerking zou verlenen aan de 'volksverhuizing' van de Joden.

De brief was een antwoord op het schrijven van Albert Ganzenmüller, plaatsvervangend directeur van de DR die in 1942 Wilhelm Kleinmann had opgevolgd. waarin hij 'met trots' aan Wolff meedeelde dat hij naar aanleiding van een telefoongesprek op 16 juli 1942 met Wolff zich met volle overgave had ingezet om treinen naar de vernietigingskampen te laten rijden.
Baas van Albert Ganzenmüller was Julius Dorpmüller.

Karl Wolff
SS-Obergruppenführer Karl Wolff was ook generaal bij de Waffen-SS. Hij werd direct na de oorlog gearresteerd vanwege zijn lidmaatschap van de SS en tot vijf jaar cel veroordeeld, die mocht hij uitzitten in Duitsland, daar werd hij vrijwel direct vrijgelaten.
In 1962 werd hij opnieuw gearresteerd, nu voor de deportatie van 300.000 Joden naar Treblinka die daar allen de dood vonden. Deze keer viel zijn straf hoger uit: 15 jaar. Na zeven jaar zou hij te ziek zijn om zijn straf verder uit te zitten, de Duitsers wilden geen martelaren dus lieten ze hem in 1969 vrij.
Vervolgens leefde Karl Wolff nog vijftien jaar als vrij man in Duitsland.

Julius Dorpmüller
Dorpmüller kwam uit een familie die leefde voor de trein, het was dan ook niet vreemd dat Julius direct na zijn afstuderen voor de spoorwegen ging werken. Hitler benoemde hem tot minister van Verkeer en gaf leiding aan de Deutsche Reichsbahn waardoor hij tijdens de oorlog direct verantwoordelijk was voor de deportatie van Joden.
Na de oorlog bleek Dorpmüller kanker te hebben, hij overleed op 5 juli 1945, in 1949 wordt hij postuum volledig vrijgesproken van iedere betrokkenheid bij de holocaust, zijn direct ondergeschikte ving de spreekwoordelijke klappen op, maar ook die waren bescheiden.
Dorpmüller werd jarenlang herdacht als een eervol man. Pas in 1995 werd alle eerbetoon (bustes, vernoemingen, ere-doctoraten) verwijderd.
Tot 1992 verzorgde de opvolger van de Deutsche Reichsbahn (de Deutsche Bundesbahn) zijn graf, dat werd toen door onbekenden overgenomen. Zijn plaatsvervanger tijdens de eerste oorlogsjaren was Wilhelm Kleinmann.

Wilhelm Kleinmann
Op 26 mei 1942 trad Kleinmann 'op eigen verzoek' terug als plaatsvervangend directeur van de DR. Het vrijwillige karakter van zijn vertrek is betrekkelijk, Adolf Hitler was ontevreden over hem omdat hij te weinig zou doen om voldoende treinen te laten rijden om troepen naar Rusland te brengen.
Hoe Kleinmann exact aan zijn einde is gekomen is niet bekend, het hardruchtigste verhaal dat de ronde doet is dat de Russen hem tijdens de bevrijding van Berlijn hadden opgepakt. Kleinmann zou verantwoordelijk worden voor de transporten van Joden naar de vernietigingsklampen, men vertrouwde er onvoldoende op dat hij zich daar voor de volle honderd procent voor zou inzetten en verving hem door Albert Ganzenmüller.
Onder de verantwoordelijkheid van Kleinmann zijn tienduizenden Poolse Joden uit het getto van Warschau getranspoteerd naar de dodenkampen.
Baas van Albert, Julius Dorpmüller, probeerde het vertrek van Kleinmann vergeefs tegen te houden.

Albert Ganzenmüller
Ganzenmüller was tijdens het tweede deel van de oorlog de nieuwe plaatsvervanger van Dorpmüller en werd na de oorlog de spreekwoordelijke 'kop van jut' omdat zijn baas niet meer leefde. Ganzenmüller was direct verantwoordelijk voor het transport van Joden naar de vernietigingskampen.
Na de oorlog vluchtte hij naar Argentinië maar kon verder in vrijheid leven omdat in 1952 zijn zaak werd geseponeerd, drie jaar later keerde hij terug naar München waar hij in 1996 overleed. In latere jaren is nog wel geprobeerd hem te toch te vervolgen, maar in 1977 zou Ganzenmüller niet fit genoeg zijn om terecht te staan, hij leefde toen nog bijna twintig jaar.

Kaartje zelf betalen

De meeste Joden moesten betalen om met de trein naar het oosten te worden vervoerd, alwaar ze meestal de dood vonden in een van de vernietigingskampen. Voor kinderen werd 'half geld' gevraagd, het betrof vervoersbewijzen 'enkele reis'.


Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme