De Dokwerker

Walter Süskind

De Duitse Jood Walter Süskind liep op een zekere dag de burelen van de Joodse Raad (link) binnen en sprak leiders Cohen en Asscher er op aan dat er in de Duitse vernietigingskampen vreselijke dingen gebeurden. De heren vonden het beter voor de carrière van Walter als hij zich een beetje inhield, anders kreeg hij helemaal niets meer voor elkaar.

In 1942 (Walter was toen 36) verhuisde hij met zijn vrouw naar Amsterdam. Door voor de Joodse Raad te gaan werken bleef hij, net als veel andere Joden, lange tijd uit handen van de nazi's. Die stelden hem aan als directeur van de Hollandsche Schouwburg, Walter deed altijd netjes wat hem werd opgedragen. Alleen, hij vervalste de boeken waardoor zeker enkele honderden kinderen niet richting de vernietigingskampen werden gedeporteerd. Over het leven en zijn werk is een film gemaakt die je echt moet zien, alleen al vanwege het kleine karakter van het verhaal met grote positieve gevolgen. Lees er HIER meer over.

Vriendjes met de Duitsers

Walter Süskind en de man die verantwoordelijk was voor de deportatie van Joden, Ferdinand aus der Funten, waren vrienden, beiden vertrouwden elkaar niet volledig, maar tegelijkertijd waren zij zeer gesteld op elkaars gezelschap, het moet soms op een klucht hebben geleken hoe de twee een sigaar opstaken en cognac dronken. Wat weinigen weten is dat de twee elkaar kenden van hun schooltijd in Duitsland.
Walter Süskind was verantwoordelijk voor de lijsten van de Hollandsche Schouwburg waar alle Joden op geregistreerd stonden die waren binnengebracht door de Duitsers. De Hollandsche Schouwburg (link) aan de Plantage Middenlaan was een 'verzamelplaats'. Van hieruit vertrokken de trams naar het Muiderpoortstation om vervolgens de Joden naar Westerbork te brengen. Daarna volgde de, doorgaans, laatste rit richting een concentratiekamp.

Samen met de crèche aan de overkant sluisde Walter kleine kinderen weg, alleen gezinnen met meerdere kinderen waarvan er één jonger als vijf was kwamen in aanmerking. Een duivels dilemma voor de ouders, want zij konden slechts één kind de kans geven de oorlog te overleven, zelf en andere kinderen zouden in een kamp eindigen.
Vaak wilden de ouders al hun kinderen bij zich houden, maar in honderden gevallen gunden zij de jongste telg een leven na de oorlog. Als het lukte een kind uit de Hollandsche Schouwburg naar de overkant te brengen werkte Süskind de lijsten bij, de Duitsers hadden er geen idee van hoeveel kinderen er bij een gezin hoorden. Walter Süskind en de directrices van de kinderopvang Henriëtte Pimentel en Virginia Cohen (vanaf 1943) konden via de tuin van de Hervomde Kweekschool van Johan van Hulst de kinderen verborgen houden en laten ontsnappen.
Op 22 maart 2018 overleed Van Hulst op 107-jairge leeftijd.

Aus der Funten stond onder hoge druk om vaart te maken met de deportatie van Joden, uiteindelijk werd het gezin Süskind ook op transport naar Westerbork gesteld om terecht te komen in Theresienstadt. Süskind had een brief waarin stond dat hij onmisbaar was voor de Duitsers, het hielp hem, zijn vrouw en kind niet. Hij overleefde hen echter slechts een paar maanden, rond 1 maart 1945 vond hij de dood, zijn lichaam is nimmer gevonden.

Betty Goudsmit-Oudkerk (96)

De kinderen die verborgen werden gehouden in de crèche waren bang, maar kregen afleiding van de personeelsleden, waaronder Betty. Zij zong als 17-jarige voor de kinderen en danste met ze. Tijdens de oorlog verloor zij haar moeder, oma en twee broers, haar vader was in 1940 een natuurlijke dood gestorven.
In 1941 trad zij gelijk met haar vriendin Sieny Kattenburg in dienst van de crèche. In de nacht van 28 op 29 september 1943 werd de crèche door de Duitsers leeggehaald, Betty had geluk, zij kon zich verstoppen en dook de volgende dag onder.
Op 4 mei 2019 legde Betty tijdens de Nationale Dodenherdenking een krans bij het Nationaal Monument op de Dam. Pas enkele jaren voor haar dood op zondag 14 juni 2020 praatte Betty over haar ervaringen in de Tweede Wereldoorlog en schreef er een boek over, genaamd: 'Betty: een joodse kinderverzorgster in verzet'. Met haar stierf de laatste die werkzaam is geweest in de crèche.

Eerbetoon Walter Süskind