De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

De onderduiker

Net zoals de Nederlander en de onbekende soldaat niet bestaan is er ook geen onderduker die de geschiedenis in is gegaan als 'de onderduiker'. Simpelweg omdat er zoveel mensen ondergedoken hebben gezeten in even zovele omstandigheden.
Mijn eigen familie zat deels ondergedoken, hun verhaal steekt schril af bij dat van anderen. Anne Frank staat ons bij als iemand die onder erbarmelijke toestanden lang in het achterhuis heeft moeten verblijven om uiteindelijk toch de dood te moeten vinden in een Duits kamp.

Maar Anne zat op zich nog goed vergeleken bij veel anderen die bijvoorbeeld onder de vloer verstopt zaten, in een kast en niet in een huis achter een kast of zes keer moesten verhuizen, midden in de nacht, terwijl er een avondklok was en je het risico liep ter plekke te worden doodgeschoten.
Maanden of jaren ondergedoken zitten om dan op het eind van de oorlog, zoals Anne Frank, toch je dood te moeten vinden is verschrikkelijk. Maar er zijn ook mensen die het wel na konden vertellen. Zij ervaarden de oorlog als verschrikkelijk maar overleefden die wel. Aan het eind van deze pagina tref je een link aan naar een prachtige website over deze mensen. Ter inleiding vertel ik het verhaal van Maurice Meijer, kleuter in de oorlog.

Maurice stel ik als voorbeeld van hoe iemand de oorlog ervaart, door de ogen van een kind, welke invloed de weerzinwekkende haat van de Duitsers voor de Joden kan hebben.

Maurice Meijer, de onbekende onderduiker

Maurice werd in 1937 geboren, zijn broer in 1934. vader Salomon was ambtenaar en kon die baan als Jood niet behouden, zo oordeelden de Duitsers. Collega's van Salomon tekenden de verklaringen die nodig waren om hun baan te kunnen behouden, voor de Jood Salomon was er geen ontkomen aan, Joden waren niet wenselijk in overheidsfuncties.
Vader werd gedeporteerd, moeder Esther verdween uit zicht op de dag dat Maurice en zijn broer onderdoken. Haar illegale activiteiten waren door de Duitsers opgemerkt waarop zij werd opgepakt en naar Auschwitz gezonden, zij overleefde het kamp overigens wel.

De twee jongetjes waren op zichzelf aangewezen, vijf en acht jaar oud.

Een oom en tante vingen de twee op in hun huis aan de Nieuwe Herengracht, hun verblijfplaats was uit voorzorg de zolder. Via de Eerste Constantijn Huygensstraat en de Jacob van Lennepstraat kwamen ze uiteindelijk gedwongen in de crêche tegenover de Hollandsche Schouwburg (LINK) terecht. Al snel kon de leiding (je leest er meer over elders op deze site) de twee knaapjes weer terugbrengen naar hun oom en tante aan de Nieuwe Herengracht, zonder dat de Duitsers ze mistten.

Veel jongetjes werden ondergebracht in het Nederlands Israëlitisch Jongensweeshuis zodat ze onderwijs kregen, men dacht dat het er veilig voor ze zou zijn maar in het voorjaar van 1943 slaat het noodlot toe, de Duitsers 'gebruiken' de sjabbat om het weeshuis binnen te vallen en alle kinderen mee te nemen en ze op te sluiten in de Hollandsche Schouwburg.
De kinderen zouden op 6 maart 1943 massaal op transport worden gezet maar een oom redde hen op miraculeuze wijze. Amsterdam was niet langer een optie, de jonge broertjes werden naar Utrecht gebracht. Daar kwamen ze ongelukkiger wijze in een NSB gezin terecht, dat duurde niet lang, de jongetjes konden niet meer op dezelfde plek worden ondergebracht dus werden gescheiden.

Maurice verhuisde tweemaal in Utrecht om uiteindelijk in Bilthoven terecht te komen. Daar werd het bevolkingsregister door het plaatselijke verzet vernietigd waarna iedereen zich opnieuw diende te registrerem. Maurice liet zich met zijn onderduiktante inschrijven en heette sindsdien Ries Boerma. Het zou Maurice' redding zijn want het einde van de oorlog naderde en de Duitsers ontdekten nooit hoe het zat met de vele 'nieuwe' Bilthovenaren.

Andere achterhuizen Na de oorlog vond Maurice zijn moeder terug die in Auschwitz geestelijk te zeer was aangedaan om nog van Maurice te kunnen houden, laat staan voor hem te kunnen zorgen. Het gezin was verscheurd. Jaren later kwam het alsnog goed.

Maurice trouwde met een Joodse onderduikster, samen gingen zij jarenlang langs scholen om 'hun' verhaal te vertellen. Ze vertelden van hun angst, de honger, niet-Joodse kinderen die wel naar school mochten en buiten konden spelen, de slaag die mevrouw Meijer kreeg, de jongetjes die niet uit de trein richting Sobibor konden ontsnappen en daar vergast werden, de hongerwinter, de suikerbieten, de razzia's, het als Jood verplicht moeten bidden, de afgedwongen dankbaarheid, het nooit meer rustig hebben kunnen slapen.

Andere achterhuizen

Het verhaal van Maurice is opgetekend vanaf de website 'Andere achterhuizen'. Een prachtig document met tekeningen, gesproken verhalen en een beeld van 'onderduik' zoals duizenden dat in de Tweede Wereldoorlog hebben moeten ervaren.
Velen werden na jaren van onderduik alsnog opgepakt, gedeporteerd en veelal vermoord in de nazikampen. Klik op het plaatje van nederland om de website te bezoeken, zeer de moeite waard!

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme