De Dokwerker

Redder en slachtoffer: Raoul Wallenberg

Een van de grootste mysteries van de Tweede Wereldoorlog is de verdwijning van een man die tienduizenden Joden het leven redde. Na de oorlog maakten weinig mensen zich druk genoeg om deze man. Tot op de dag van vandaag wordt er beweerd dat hij na de oorlog nog lang in leven is geweest en misschien zelfs nog wel leeft, dat lijkt me sterk.

In 1995 krijgt Raoul Walenberg de Europese Mensenrechtenprijs van de Raad van Europa, maar krijgt hij hem ook uitgereikt, doet de Raad ook maar één poging hem te traceren of op zijn minst om vast te stellen wat er met deze held is gebeurd? Nee, hij krijgt de prijs posthuum, men gaat er van uit dat hij twee jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog is gestorven.
Wie was deze man en waarom doet niemand iets?

Familie Wallenberg
De familie Wallenberg gaat tot ver terug in de Zweedse geschiedenis. De meeste leden van de familie waren bankiers, ondernemers en diplomaten. De familie Wallenberg is ook nu nog een zeer rijke en invloedrijke familie in Zweden.

Raoul is 32 en diplomaat als het neutrale en dus afzijdige Zweden hem naar de ambassade in Boedapest (Hongarije) stuurt. Hij zorgt voor paspoorten en huisvesting voor tienduizenden Hongaarse Joden, ook laat hij honderden Joden voor zich werken waardoor ze de Jodenster niet hoeven te dragen en dus met rust worden gelaten door de Duitsers.

De Russen bevrijden Hongarije, het einde voor Raoul
De Russen verdrijven de nazi's van het oostfront, die rukken op naar het westen waar ze onder andere bij Arnhem de oorlog nog maanden weten te rekken.
In januari 1945 pakken de Russen Wallenberg op omdat ze hem verdenken van spionage voor Amerika, dat baseren ze op niets anders dan dat hij vloeiend Russisch spreekt. Twee jaar na de oorlog zou deze kerngezonde 35-jarige man zijn overleden aan een hartaanval, maar dit nieuws brengen de Russen pas tien jaar na dato (in 1957 dus) naar buiten, iets wat op zich al vreemd is.

De wildste verhalen doen de ronde over Raoul Wallenberg. Hij zou vergiftigd zijn, doodgeschoten of nog in leven zijn en zich in een psychiatrische inrichting bevinden. Hij zou nu ouder dan honderd jaar zijn, erg aannemelijk is dat niet.
In 1949 ontmoette de Duitse officier Theodor von Dufving Wallenberg in een Russisch kamp (Kirov), Wallenberg had burgerkleding aan en een persoonlijk begeleider.

Zweden vraagt bij herhaling om opheldering bij de Russische autoriteiten die in 1991 een delegatie van de Zweedse regering toestaat om onderzoek te doen. Het duurde tien jaar voordat er een eindconclusie kon worden getrokken.

Vlak daarvoor verklaren de Russen dat ze Wallenberg destijds ten onrechte voor spionagepraktijken hebben aangehouden en vastgezet in een Russische cel. Er werd door de Zweedse pers op basis van, uit het onderzoek gelekte, informatie gespeculeerd dat Wallenberg in 1989 was overleden in een Moskouse psychiatrische inrichting.

De Zweedse delegatie kon niet bevestigen dat de eerder door de Russen gedane mededelingen omtrent het vermeende overlijden van Wallenberg in 1947 klopten. De Russen waren niet bereid alle archieven te openen. Wat wel vast kwam te staan is dat de Zweedse regering kort na de oorlog Wallenberg aan zijn lot heeft overgelaten en geen enkele serieuze poging heeft ondernomen Raoul terug te halen naar Zweden.

Nieuwe ontwikkelingen?

Er zijn nog altijd mensen die onderzoek doen naar de zaak Wallenberg. In 1961 woont een Zweedse professor een congres bij in Moskou waarbij zij van een Russische collega verneemt dat Wallenberg nog in leven is en zich in een zeer slechte gezondheid bevind. Het duurt drie jaar voordat de Russen officieel reageren op Zweedse verzoeken om opheldering. Wallenberg zou toch echt al in 1947 overleden zijn in een gevangenis (!)
Dat is vreemd, want op 6 februari 1957 verklaarden de Russen nog dat hij op 17 juli 1947 plotseling een hartaanval had gekregen in een psychiatrische inrichting.

Een halfbroer van Wallenberg leest in informatie die in 2010 door twee Duitse journalisten in Rusland werd gevonden dat de Russische geheime dienst heeft verklaard dat Wallenberg op 22 en 23 juli 1947 verhoord is.
De verklaring van 1957 sprak van 17 juli 1947 als sterfdag, dan kun je een week later niet meer verhoord worden.

Toen de Russische president Medvedev in 2009 een staatsbezoek aan Zweden bracht heeft de Zweedse regering hem gevraagd of hij wil meewerken aan een onderzoek wie er in juli 1947 zijn verhoord en wie er mogelijk is overleden. Op die manier zou vast kunnen komen te staan of Wallenberg wel 'gevangene 7' was die toen is overleden of dat hij toch nog langer heeft geleefd.
Het antwoord moet nog komen. Medvedev is inmiddels geen president meer.

Vragen aan Poetin
Aan Poetin, de opvolger van Medvedev, zijn een aantal vragen voorgelegd, meerdere malen is hem verzocht antwoord te geven, dat blijft al meer dan tien jaar uit:

Vraag 1
Kan Moskou bevestigen en daarmee erkennen dat Wallenberg om humanitaire redenen in Boedapest was toen hij door de Russen werd opgepakt en dus geen activiteiten ontplooide tegen de geallieerden?

Vraag 2
Wat vind Moskou nu van het destijds oppakken van een diplomaat van een neutraal land. Is dit niet een schending van ook destijds geldende internationale wetten?

Vraag 3
Na 1947 is Wallenberg volgens een Russische dokter jarenlang door haar verzorgd. Op welke medische gronden vond de verzorging plaats?

Vraag 4
Wat vind Poetin persoonlijk van de deportatie en opsluiting in Russische gevangenissen van Poolse burgers en Amerikaanse soldaten door Stalin en wat is er met hen gebeurd?

Vraag 5
De Russische geheime dienst zegt een groot dossier te hebben over Raoul Wallenberg, wanneer worden deze documenten aan de familie Wallenberg overgedragen?

Vraag 6
Kan Rusland respect en begrip opbrengen voor het feit dat de wereld nog altijd wil weten wat er met de held Wallenberg gebeurd is?

Eerbetoon
Wallenberg heeft in diverse steden, straten en pleinen naar hem vernoemd gekregen. In Zweden verscheen zijn beeltenis op een postzegel. Zijn familie wil echter maar één ding, de stoffelijke resten van Raoul.
Oud president Breznjev is nog altijd populair in Rusland, hij leidde de eenheid die de arrestatie en deportatie naar Rusland van Wallenberg initieerde. Volledige openheid van zaken zou de al lang overleden oud-president kunnen schaden, dat willen Medvedev en Poetin koste wat het kost voorkomen. Bovendien zouden zij gezichtverlies lijden omdat ze een held onschuldig en zonder enige vorm van proces hebben opgesloten.
Dit zegt iets over de mentaliteit van de Russen.

Raoul Wallenberg redde het leven van 50 tot 100.000 Joden. Hij wordt gezien als de grootste redder van Joden tijdens de holocaust.

November 2009

De Russische president Medvedev brengt een staatsbezoek aan Zweden maar geeft geen antwoord op de vraag of hij wil meewerken aan een onderzoek.

September 2010

Een halfbroer van Wallenberg maakt uit door twee journalisten gevonden documenten op dat Wallenberg op 22 en 23 juli 1947 nog verhoord is terwijl de Russen eerder verklaarden dat Wallenberg op 17 juli 1947 was gestorven.

December 2011

Zweedse regeringen hebben er nooit twijfel over laten bestaan dat zij zeer verontwaardigd zijn en blijven over de houding van de Russen in de zaak 'Wallenberg'. Hoe vaak en hard de Zweden ook protesteerden, smeekten of vroegen, de Russen zwegen in alle toonaarden en kwamen slechts met leugens.

Mei 2012

Zweden heeft een Wallenbergjaar afgekondigd ter gelegenheid van zijn geboortedag, in augustus 2012 zou hij 100 jaar zijn geworden. Biograaf Bengt Jangfeldt zegt bewijzen te hebben gevonden dat Raoul bij zijn aanhouding door de Russen 15 kilo goud en sieraden van Joden bij zich had. Wellicht is dit de verklaring voor zijn verdwijning.
Ook komt er een nieuw onderzoek naar wat er met Raoul gebeurd is, de Zweedse regering doneert 50.000 Euro aan vier onderzoekers die getuigen gaan bezoeken die niet eerder zijn gehoord.

Juni 2013

De Zweeds-Hongaarse schrijver Gellért Kovács was een van de onderzoekers die met steun van de Zweedse regering onderzoek deed naar wat er met Wallenberg is gebeurd. Voor het eerst werd er gekeken naar welke activiteiten hij ontplooide tijdens zijn dienstverband in Hongarije. Raoul steunde het anti-communistische verzet, dit was bekend bij de Russen die hem direct na de oorlog oppakten en ontvoerden naar de communistische Sovjet-Unie.
Het achterwege blijven van doortastendheid bij de Zweedse regering is hiermee ook verklaard, zij kozen geen partij voor, maar ook niet tegen de Russen en de nazi's. Dat Wallenberg het anti-communistische verzet steunde deed hij geheel op eigen houtje. Na de oorlog wilde Zweden de Russen niet voor het hoofd stootten en deden dus nagenoeg niets. De diplomaat Wallenberg leverde handgranaten en wapens aan het verzet. Hongarije was tentijde de jaren 40-45 bondgenoot van nazi-Duitsland. Meer dan een half miljoen Hongaarse Joden lieten het leven in de gaskamers van de nazi's.

2014

Iedereen zwijgt.

2015

Iedereen zwijgt.

Maart 2016

De belastingdienst in Zweden wil Raoul Wallenberg dood laten verklaren, een verzoek hiertoe komt van de bank die de nalatenschap van Wallenberg beheert. Wallenberg kwam uit een machtige, rijke familie. In het najaar van 2016 mag een definitief besluit worden verwacht.

Augustus 2016

Generaal Ivan Serov stierf in 1990, in de vijftiger jaren was hij hoofd van de KGB toen Wallenberg naar alle waarschijnlijkheid nog leefde. In 1994 vinden werklui in een verborgen ruimte van zijn voormalige vakantiehuis een dagboek van Serov waaruit nu gepubliceerd is. Nikita Khrushchev was leider in Rusland, hij wilde de betrekkingen met Zweden verbeteren en gaf klaarheid in de zaak Wallenberg. Josef Stalin zou reeds in 1947 opdracht hebben gegeven om Wallenberg te executeren.

De Russen waren 'gewoon' om gevangenen na tien jaar vrij te laten, daarvan zijn er voorbeelden te over, maar Wallenberg vrijlaten zou een schande over Rusland brengen. Waarschijnlijk heeft hij tientallen jaren in Russische gevangenschap doorgebracht. In 1993 verklaarde Varvara Larina, verpleegster in de ziekenboeg van een gevangenis in de Russische stad Vladimir dat er een gevangene in strikte isolatie zat.
Ze lieten haar enkele foto's zien, daartussen zat een nooit eerder gepubliceerde foto van Raoul, ze haalde hem er gelijk uit.

Nabestaanden van Wallenberg vroegen de Russische presient Vladimir Poetin in augustus 2016 of zij de resten van Raoul mochten hebben om hem te begraven bij zijn familie. Het blijft nog steeds angstig rustig. Wallenberg zou gecremeerd zijn na de instructie van Stalin om hem dood te schieten.

Oktober 2016

Zweden heeft Raoul Wallenberg officieel dood verklaard, hij was ereburger van Hongarije, Israël, Canada, Australië en de Verenigde Staten.