De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Hanns Rauter | de hoogste SS'er tijdens bezet Nederland

Als er één naam is die velen tijdens en tot ver na de oorlog deed sidderen was dat die van Hanns Rauter wel. Rauter was de hoogste SS'er in Nederland, hij viel onder de verantwoordelijkheid van Seyss-Inquart en binnen het totale Rijk direct onder Hanns Rauter Heinrich Himmler, de hoogste SS'er van nazi-Duitsland en een van de rechterhanden van Adolf Hitler.
De SS was in de bezette gebieden verantwoordelijk voor het handhaven van de orde. Dat ging altijd gepaard met intimidaties, martelingen, moorden en deportaties.

Nabij de mooie Wörthersee in Oostenrijk wordt op 4 februari 1895 Johann Baptist Albin Rauter geboren, roepnaam Hanns. Ver voordat Hitler aan de macht kwam in Duitsland (1933) leerde Hanns de latere Führer al kennen. Hanns woont dan nog in Oostenrijk maar maakt deel uit van een groep rond Walter Pfrimer en Carl Ottmar die op 12 maart 1931 een staatsgreep plegen. Als die gelukt was had Oostenrijk al eerder dan Duitsland een fascistische regering gehad, maar zover kwam het niet.

Mussolini in Italië was hun voorbeeld. Die hield ooit een grote mars, dat wilde de groep rond Pfrimer ook. Ze trokken met 14.000 man de straten in van verschillende steden. Er kwam echter weinig sympathie los en de zittende macht hield greep op de politie. De zogenaamde Pfrimer-Putsch was mislukt en hij en vele anderen vluchtten het land uit. Zo ook Rauter.

Het zou wel de opmaat tot een grote haat jegens niet-Ariërs worden. Het gedachtengoed van Hitler werd omarmd. Via de SA klom Rauter snel op tot officier bij de SS en werd twee weken na de bezetting van Nederland door zijn directe baas Heinrich Himmler naar Nederland gezonden om orde op zaken te stellen. Tot aan het einde van de oorlog zou hij in functie blijven.

De macht van, en de angst voor Rauter

Hanns Rauter was verantwoordelijk voor alle SS- en politieactiviteiten in Nederland, dus ook de Nederlandse (en dus daarmee ook de Amsterdamse) politie viel onder zijn directe verantwoordelijkheid.
Hoewel hij formeel aan Arhur Seyss-Inquart verslag moest uitbrengen hield hij innige contacten met Himmler. De kampen die in Nederland werden ingericht als doorvoerkamp waren opgezet onder leiding van Rauter. Hanns kon het minder goed vinden met Anton Mussert die hij een onderkruipsel vond, dat kostte Rauter ooit bijna de kop toen Seyss-Inquart dreigde hem over te plaatsen maar ten leste legden zij hun vete bij.

Jodenjacht
Rauter was een gevreesd man, over Seyss-Inquart durfde men nog wel eens iets te zeggen, maar Hanns Rauter leek een soort van immuniteit om zich heen te hebben gebouwd die die van zijn baas oversteeg.
Daarmee werd hij een van de boegbeelden van de Duitse bezetter. Veel van de maatregelen die genomen werden om het Nederlandse volk en het verzet te breken kwamen van zijn hand of hij voerde ze met graagte uit. Zijn eerste taak was het neerslaan van de Februaristaking (link) en de Silbertannemoorden (waarover later meer SILBERTANNE.)
Waar hij hoofdverantwoordelijk voor werd gehouden na de oorlog was zijn rol bij de razzia's, martelingen en deportaties van Joden. Het kon niet anders dan dat Rauter via zijn contacten met Himmler geweten moet hebben wat er met de Joden na deportatie naar de concentratie- en vernietigingskampen gebeurde.
Hij zou later alles ontkennen.

Amsterdam
Er was wat gemor onder de politie in Amsterdam, dat was in Rotterdam anders. Daar waren knokploegen actief die uit politie-agenten bestonden maar in Amsterdam kwam dat nog nauwelijks voor. Dat had mede te maken met de leiding. Niet dat er werd tegengewerkt maar hoofdcommissaris Versteeg was te slap in de ogen van Rauter waarop hij hem verving door Sybren Tulp (link.)
Op Tulp was Rauter meer dan trots, met hem wist Rauter Amsterdam onder controle te krijgen, tienduizenden Joden werden zonder veel moeite weggeleid om nooit meer terug te keren.

Aanslagen op Rauter

Het is 7 maart 1945 bij café De Woeste Hoeve, Hanns Rauter raakt zwaar gewond bij een aanslag door het verzet. Als vergelding schieten de Duitsers de volgende dag ongeveer 260 Nederlanders dood, 117 van hen bij de Woeste Hoeve, anderen in o.a. Amsterdam en Den Haag.
De aanslag werd uitgevoerd door de knokploeg van Geert Gosens (link), eigenlijk was het helemaal niet de bedoeling om de aanslag te plegen, het was min of meer 'tijdverdrijf' omdat ze dachten een hoop geld buit te kunnen maken bij een overval op een Duitse vrachtwagen. Er werd later gesuggereerd dat Prins Bernhard (link) achter de aanslag zat als vergelding voor de arrestatie en moord op zijn klerk op Paleis Soestdijk (Roël), maar daar heb ik een andere visie op.

De Prins wordt ten onrechte wel eens verweten dat hij de dood van de ruim 260 geëxcecuteerden op zijn geweten had door de aanslag en dat hij dit onder de pet heeft willen houden. In een boek van Richard Schuurman wordt gesuggereerd dat de Prins na de oorlog Geert Gosens de hand boven het hoofd heeft gehouden. Daar is echter geen spat bewijs voor te vinden.
Maar dat doet niets eens zo zeer ter zake. Gosens was een simpele man die sensatiebelust was en daardoor goede dingen deed voor volk en vaderland maar van enig lijntje naar de Prins is niets bekend. Ook zonder deze aanslag zou de Prins hem geholpen kunnen hebben omdat de Prins wel vaker iets voor oud-verzetsstrijders deed.
Dus ook al heeft de Prins Gosens uit de gevangenis gehouden, dan nog bewijst dat niet dat de aanslag op Rauter een opdracht van Prins Bernhard is geweest.

Bij een eerdere poging Rauter te doden troffen ze hem niet aan, dat was op 1 oktober 1944. Als represaille kwamen toen ruim 500 mannen om die waren opgepakt en naar concentratiekampen gezonden.

Oorlog overleefd, maar opgepakt
Rauter ontliep zijn straf niet, hij kreeg in april 1948 een proces waarbij hij op 3 mei 1948 ter dood werd veroordeeld. In hoger beroep was hij kansloos, ook al betoogde hij onschuldig te zijn aan het plegen van oorlogsmisdaden, hij dacht met dit argument de doodstraf te kunnen ontlopen.
Hij weigerde gratie te vragen aan Koningin Juliana, zij zou dat verleend hebben. Else, de vrouw van Rauter, deed dat wel, maar vergeefs. Op 25 maart 1949 werd Hanns Rauter (54) gefusilleerd.


Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme