De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Wiedergutmachung

Wiedergutmachung klinkt vriendelijk, maar het is toch echt een straf die opgelegd werd door de geallieerden aan nazi-Duitsland ter compensatie van de schade die de Duitsers tijdens de oorlogsjaren hadden aangericht. Duits geld

De geschiedenis begint eigenlijk al in 1918 als Duitsland als verliezer uit de Eerste Wereldoorlog komt en enorme dwangsommen opgelegd krijgt. Dit drukt zo zwaar op de na-oorlogse economie van het land dat Hitler voet aan de grond krijgt doordat er veel armoede is in het land.
Men vond eigenlijk dat de straf te zwaar was en dat een hele generatie moest bloeden voor iets waar zij part noch deel aan had gehad.
Hitler is duidelijk, als hij aan de macht komt is het gedaan met de herstelbetalingen.

Opnieuw geldstraf
Met dit in het achterhoofd moesten de geallierden na WOII weer met een verliezend Duitsland om de tafel. Er moest geld wordt uitgekeerd aan overlevenden van de Holocaust en andere slachtoffers.
Duidelijk was wel dat de 'wiedergutmachung' van na de Tweede Wereldoorlog anders geregeld moest worden dan dertig jaar eerder. Besloten werd dat er voornamelijk aan landen betaald werd. Bedrijven konden zelf een claim neerleggen, Omdat er een direct verband moest zijn was het moeilijk een aanspraak rond te krijgen.
Overlevenden van de kampen konden veelal bewijzen dat ze geleden hadden maar bij bedrijven lag dat al anders. Maar datzelfde gold voor particulieren die procedeerden omdat ze hun ouders en huis kwijt waren geraakt. Het was vaak een lange lijdensweg om je gelijk te halen.

Er zijn mij ook voorbeelden bekend van afgewezen zaken omdat dat een precedent zou scheppen voor anderen. Eenmaal toegeven zou weer tot een milhardenclaim kunnen leiden. Nationale regeringen hebben zich weinig ingespannen voor hun burgers.
Dat had voor een groot deel te maken met de opdeling van Duitsland. De noodzaak was er bij beide naties om een sterk Duitsland te maken, daarvoor waren investeringen nodig. De afspraken van na de oorlog omtrent herstelbetalingen werden al snel overboord gegooid uit, voornamelijk, economische belangen.

Weetje 01
Hoewel Duitsland na de oorlog werd opgedeeld in een West- en een Oost-Duitsland moesten beide landen herstelbetalingen doen. Alleen ging van Oost-Duitsland het meeste geld naar Rusland. Op deze wijze konden de Russen hun ijzeren greep op Oost-Duitsland jaren volhouden.

Verlies van bezit
Schrijnend voorbeeld van gronden om een claim af te wijzen waren de huizen waar Joden in hadden gewoond. Als een familielid de oorlog overleefd had en naar zijn ouderlijk huis ging, waren er al andere Nederlanders Huis door Duitsers bezet ingetrokken. Die hadden een koop- of huurcontract en woonden er dus legaal.
Dat het huis ooit onteigend was door de Duitsers en verkocht of soms zelfs door de gemeente ingenomen en aan een ander gezin gegeven, maakte niet uit. Het huis was er dus moest je maar in je eigen land gaan procedseren, zo redeneerde de Duitse rechter menigmaal.

Het ging anders met materieel. Bijvoorbeeld klokken uit kerken en landbouwvoertuigen, maar zelfs complete boten werden tijdens de bezettingsjaten door de Duitsers naar Duitsland gebracht. Na de oorlog gingen veel Europeanen op zoek naar hun bezittingen. In een aantal gevallen werd er wat teruggevonden maar er was altijd een rechterlijk vonnis nodig om de spullen daadwerkelijk naar Nederland mee terug te kunnen nemen. Geld ontbrak daar vaak voor. Maar ook als het wel lukte bleef er leed achter.

Zo ontving ik dit relaas

Hallo Ben,
Ik heb een vraag betreffende de vergoedingen die zijn uitgekeerd door de duitsers na 1945. Mijn opa en zijn vader hadden een sleepdienst en in het begin van de oorlog is hun sleepboot gevorderd door de duitsers.
Pas in 1949 is deze boot teruggevonden in Duitsland en moest er nog een rechtszaak aan te pas komen om deze sleepboot weer terug te krijgen. Zo'n acht jaar hebben zij niet kunnen werken met deze boot de financiële en emotionele schade was enorm.

Is er op enige manier nog iets te verhalen op de Duitse overheid? Bewijzen zijn aanwezig en het hele verhaal zit mijn familie nog steeds dwars.

Ik hoop dat U een antwoord heeft.

Vr. gr. Bob Bennema ten Brinke

Ik heb de familie een antwoord gestuurd waar ze niet veel vrolijker van worden. De geallieerden gaven hun eigen vorderingen op voor een sterk Duitsland, die zullen zich dus weinig moeite getroosten deze nabestaanden te helpen.
Maar ook is er bepaald dat indirecte schade niet vergoedt wordt. Alleen als er sprake is van aantoonbare schade door individuelen maak je kans. Bedrijven hadden grote moeite om geleden schade te verhalen, zeker met indirecte schade, zoals inkomstenderving.

Als iemand een suggestie heeft dan is dat uiteraard meer dan welkom!

Aan de ene kant was het beter geregeld dan na de Eerste Wereldoorlog maar het leed suddert door als je door de nazi's benadeeld bent en je je recht niet kunt halen omdat andere belangen dat in de weg staat. Duitsland is door het 'witschaftswunder' een van de sterkste naties ter wereld geworden. Je mag best wel stellen dat dat mede gefinancierd is door de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Of dat nou directe of indirecte slachtoffers zijn maakt niet uit, lijkt mij.

Alleen via de Duitse ambassade kun je een poging wagen alsnog voor een compensatie in aanmerking te komen. Ik acht de kans op een succesvolle uitkomst voor 99,9% uitgesloten. Juridisch is het verjaard dus een Duitse rechter wuift de claim direct al weg. En misschien trekt het oprakelen van deze oude oorlogswond wel meer tranen dan dat het iets oplost.
Maar de vraag van onder andere de familie Bennema ten Brinke is zeer terecht.

Laatste herstelbetalingen

Pas in 2010 stopte de herstelbetalingen voor Duitsland over de Eerste Wereldoorlog. Die voor WOII al veel eerder.

Weetje 02
De laatste betalingen die Duitsland deed waren aan beleggers die meenden geld tegoed te hebben omdat ze ooit aandelen in Duitsland hadden. Omdat het land na de oorlog was opgesplitst waren die papieren niets meer waard en werden ze verbrand of verkocht aan verzamelaars.
De prijs voor een waardeloos stuk papier viel uiteraard fors in het niet bij wat de werkelijke waarde geweest zou zijn. Toen Oost- en West-Duitsland weer één land werden waren die oude papieren ineens weer een hoop geld waard. De vroegere eigenaren hadden de papieren weliswaar uit vrije wil verkocht aan opkopers die nu de miljoenen opstreken maar toch oordeelde een rechter dat er sprake was van een onvoorziene situatie, voor de oude houders.
Die kregen alsnog zo'n 140 miljoen Marken (60 miljoen Euro) uitgekeerd.

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme