De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Ter inleiding van deze pagina een door Carla ingezonden stuk

In juli 1943 lagen wij met ons schip "Resoluto" afgemeerd aan de loskade van Centrale Noord. Ik was net één dag aan boord met vakantie. Ik was op de 21e juli elf jaar geworden en ik verbleef op Internaat St. Jozef in Bodegraven. Het zou dus een feestelijke dag worden. En dat werd het ook ...tot rond 15.00 uur.
We hoorden luchtalarm en zagen buiten, ik meen 27 vliegtuigen overvliegen die, voorbij de Fokkerfabrieken omkeerden en...hun bommen loslieten.

Wij, mijn vader, moeder, broertje en ik, vluchtten naar beneden in ons schip en opeens was er een enorme knal; het schip steigerde en zonk [à la Titanic ] binnen een paar minuten.
Met veel moeite konden we het bijna gezonken schip verlaten, en onze toevlucht zoeken in de "spelonken" van Centrale Noord. Gillend van angst zag ik nog de vlammen uit de nephuisjes van Fokker slaan. Toen het alarm "veilig" werd gegeven begaven we ons naar de loskade...Van ons schip was niets meer te zien.

Nog iedere dag denk ik terug aan dat inferno dat gelukkig niet veel slachtoffers heeft gemaakt. Ik ben ik het bezit van een luchtfoto die op 26 juli d.a.v. is gemaakt van de ravage. Ook de contouren van ons gezonken schip zijn daarop zichtbaar. Het schip heeft drie weken onder water gelegen (andere schepen voeren er overheen.)
Er was niets meer over van meubilair, textiel enz. Het schip is gelicht en naar het dok getakeld. Daar is de kop van het schip in het achterruim geplaatst. De kop was door de bom losgerukt van de romp. Men heeft toen een schot geplaatst zodat het wrak kon drijven. Vervolgens werd het naar een scheepswerf gesleept. Pas na de bevrijding was het schip weer vaarklaar.

Ik krijg nóg de bibbers als ik aan die dag terugdenk!

Met hartelijke groet,
Carla

Bombardement Fokkerfabriek Papaverweg

'Friendly fire' heet dat dan, maar zo vriendelijk is het natuurlijk niet als je wordt doodgeschoten door je vrienden. Het overkwam zo'n twee honderd mensen die in de oorlog rond de Fokkerfabriek woonden.

Fokker
Deze Nederlandse vliegtuigfabriek werd door Anthony Fokker opgericht en groeide snel uit tot de belangrijkste speler op het gebied van de luchtvaart. Antony Fokker
Anthony bouwde in 1910 zijn eerste vliegtuig, de 'Spin'. Als snel richtte hij zijn eigen bedrijf op dat hij verhuisde naar Duitsland. Toen de Duitsers in 1914 de Eerste Wereldoorlog ontketenden bouwde Fokker ruim drie duizend gevechtsvliegtuigen voor hen. Na de oorlog vestigde het bedrijf zich weer in Nederland. Binnen tien jaar was Fokker uitgegroeid tot de grootste vliegtuigbouwer ter wereld.

In 1931 zwaaide Antony Fokker af, min of meer gedwongen door de aandeelhouders. Fokker was inmiddels geen Nederlands bedrijf meer en Antony geen Nederlander, hij werd in 1922 Amerikaan. Vier jaar na zijn ontslag overleed hij op 49-jarige leeftijd in New York.
In de Tweede Wereldoorlog werden de Fokkerfabrieken door de Duitse bezetter overgenomen. Omdat de geallieerden wilden voorkomen dat er oorlogstuig werd gemaakt is het terrein meerdere malen gebombardeerd.

Drie keer recht is scheepsrecht

17 juli 1943 | Amerikaans bombardement Goed richten is ook een vak, dat gold zeker toen de geallieerden de fabrieken van Fokker plat wilden gooien maar de bommen hun doel mistten. Die kwamen op arbeiderswijken terecht, met als gevolg 158 doden en 119 gewonden.
Een kerk en een klooster werden ondermeer deels verwoest. In de kerk zaten 500 kinderen die wonder boven wonder bijna allemaal de bommenregen overleefden.

25 juli 1943 | Engels bombardement Een week later was het weer raak, de Engelsen ondernamen een poging. De fabriek werd verwoest.

28 juli 1943 | Frans bombardement Dat de fabriek vernietigd was drong niet door tot de burelen van de geallieerden. Drie dagen na de Engelse aanval vlogen er Franse bommenwerpers over Amsterdam Noord met als gevolg nog eens 17 doden en wederom veel schade aan de omringende huizen.

Weetje 01 De geallieerden werden misleid door de Duitsers die nephuisjes hadden laten tekenen op doeken die ze op de daken van de fabriekshallen legden. Maar Nico corrigeerde mij hierin, die stelde dat er zelfs nephuisje waren gebouwd en dat die op de fabriek waren gezet. Uit één andere bron zag ik dit bevestigd.
Op de bewuste 17e juli was het erg slecht weer waardoor de Amerikanen weinig zicht hadden.

Weetje 02 Tijdens de drie bombardementen kwamen er in totaal 203 mensen om het leven. Van 201 personen kon men de identiteit achterhalen, van één vrouw lukte dat niet, een persoon was dermate verminkt dat niet meer met zekerheid was vast te stellen of het hier om een man of een vrouw ging.
De stoffelijke resten van deze twee personen zijn nooit opgeëist, er is dus ook nooit vastgesteld wie zij waren. Van twee personen kon wel de identiteit worden vastgesteld maar niet waar ze woonden of wat ze deden in Noord.

Weetje 03 Tijdens het eerste bombardement vielen er onnodig veel slachtoffers. Het bombardement was een eerste praktijktest voor 44 jonge en dus zeer onervaren Amerikaanse piloten. Zij hadden de instructie meegekregen alleen bommen af te werpen als het doel met het blote oog waarneembaar was.
De leider ziet het doel niet en besluit niet te bombarderen en geeft dus ook het order niet. Eigenhandig werpt een ander toestel echter wel zijn bommen af waarop 19 andere toestellen hetzelfde doen met als gevolg dat de fabriek niet, maar vele huizen wel geraakt worden.
De bemanning komt ermee weg, de Nederlandse regering accepteert zonder blikken of blozen de schamele en kille excuses van de geallieerden.

Aanvulling van Nico
De fabriek is flink geraakt, er bestaan foto's van. Wellicht geen echte voltreffers, maar wel zwaar beschadigd. De geallieerden wisten wel degelijk hoe Fokker gecamoufleerd was, er zijn eerst luchtfoto's van gemaakt met postduiven.
De mand met de Britse legertekens en 1943 erop, waarin deze duiven met camera's waren gedropped, staat hier nog steeds in mijn schuurtje.
Dank Nico!

Conclusie Drie, nagenoeg, zinloze bombardementen in elf dagen tijd en nauwelijks schade aan het doel, maar wel werden er veel huizen met de grond gelijk gemaakt, 200 doden en tegen de duizend gewonden was het gevolg. Na het derde bombardement is de productie en reparatie van vliegtuigonderdelen door de nazi's verspreid over een aantal andere locaties in Amsterdam en de directe omgeving, waaronder Haarlem.

Jaarlijks vindt op 17 juli een herdenking plaats bij het Fokkermonument op de Noorderbegraafplaats.

...lees HIER meer over de 191 bommen die niet op de Fokkerfabriek terecht kwamen, maar op huizen...

...maak de WANDELING langs twaalf putdeksels die herinneren aan de 191 bommen die verkeerd terecht kwamen

...lees HIER over de jaarlijkse herdenking van het Fokker bombardement op de Nieuwe Noorder Begraafplaats...

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme