De Dokwerker

1943

De Fokkerfabriek aan de Papaverweg was door de Duitsers overgenomen, de geallieerden wilden voorkomen dat er onderdelen voor de wapenindustrie werden gemaakt. Het vernietigen van de fabriek ging mensenlevens kosten, maar dat namen de geallieerden op de koop toe. Dat er door misrekeningen meer dan 100 huizen werden vernietigd, nog eens bijna 900 beschadigd en 206 mensen stierven, is een zwarte bladzijde in de geschiedenis waar men het liever niet meer over heeft.
Driemaal werd er een bombardement uitgevoerd, 200 bommen, 191 mis.

Drie keer recht is scheepsrecht

17 juli 1943 | Amerikaans bombardement (door de USAAF) Goed richten is ook een vak, dat gold zeker toen de geallieerden de fabrieken van Fokker plat wilden gooien, maar de bommen misten hun doel. Die kwamen op arbeiderswijken terecht, met als gevolg 158 doden en 119 gewonden.
Een kerk en een klooster werden ondermeer deels verwoest. In de kerk zaten 500 kinderen die wonder boven wonder bijna allemaal de bommenregen overleefden.

25 juli 1943 | Engels bombardement (door de RAF) Een week later was het weer raak, de Engelsen ondernamen een poging. Dat ging ging beter, de fabriek was nagenoeg verwoest, maar dat werd niet op tijd gemeld.

28 juli 1943 | Frans bombardement (door de FFL) Dat de fabriek vernietigd was drong niet door tot de burelen van de geallieerden. Drie dagen na de Engelse aanval vlogen er Franse bommenwerpers over Amsterdam Noord met als gevolg: nog eens 17 doden en wederom veel schade aan de omringende huizen.

Van de 200 bommen die gelost zijn raakten slechts 9 hun werkelijke doel!

Terug naar 17 juli 1943

De gebouwen van Fokker zijn gecamoufleerd met doeken met daarop geschilderde huizen waardoor alles er vanuit de lucht hetzelfde uit zag. De nabij de Fokkerfabriek gelegen woonbuurten Van der Pek-, Vogel- en Bloemenbuurt werden gebombardeerd omdat de Amerikanen wel wisten dat de fabriek doeken had, maar door het slechte weer geen onderscheid konden maken, dus deden ze maar wat.

Anne Frank schrijft erover op 19 juli: "Zondag is Amsterdam-Noord heel zwaar gebombardeerd. De verwoesting moet ontzettend zijn, hele straten liggen in puin. Je hoort van kinderen die verloren in de smeulende ruïnes naar hun dode ouders zoeken. Rillingen krijg ik als ik nog aan het doffe, dreunende gerommel in de verte denk."

De Sint Ritakerk aan het Hagedoornplein werd die dag door één zware bom getroffen, de schade was enorm, er stierven twee kinderen, zeven nonnen en twee andere volwassenen, wat nog meeviel want er waren bijna duizend mensen aanwezig.
Het bombardement op de kerk en de buurt was een misser van de Amerikanen die niet plaats had hoeven vinden. De missie werd namelijk afgeblazen, maar de helft van de veertig bommenwerpers besloot op eigen houtje toch te gaan bombarderen.

Aan de Meeuwenlaan werd een volle wachtkamer van een huisarts getroffen waarbij 29 doden vielen. Het politiebureau aan de Adelaarsweg werd volledig verwoest, drie agenten en enkele arrestanten kwamen daarbij om het leven.

Het bombardement van 17 juli 1943 is het zwaarste dat Amsterdam te verduren kreeg en het waren dus niet eens de Duitsers die ervoor veranwtoordelijk waren dat zovelen de dood vonden. Vooral de Van der Pekbuurt werd zwaar getroffen, maar dat er huisnummers zijn verdwenen klopt niet. Alles werd hersteld, behalve aan de Ranonkelkade niet, daar staan nieuwbouwhuizen.

De Nieuwe Noorder

93 van de 206 overledenen vonden hun laatste rustplaats op de Noorderbegraafplaats, jaarlijks wordt hier op 17 juli een herdenking gehouden bij het Fokkermonument ter herdenking aan de slachtoffers.
Saillant detail is dat Karl Peter Berg hier in een anoniem graf ligt, Berg was commandant in Kamp Amersfoort

...lees HIER meer over de bombardementen op de Fokkerfabriek...

...maak de WANDELING langs twaalf putdeksels die herinneren aan de 191 bommen die verkeerd terecht kwamen

...lees HIER over de jaarlijkse herdenking van het Fokker bombardement op de Nieuwe Noorder Begraafplaats...