De Dokwerker

Was Disney een nazi?

Deze vraag kun je natuurlijk over iedereen stellen, maar in dit geval gaat het natuurlijk wel om een zeer belangrijk figuur die, wellicht, bij machte was om de publieke opinie te beïnvloeden.
Walter Elias Disney werd in 1901 te Chicago geboren en overleed in Los Angeles op 15 december 1966, Walt was een filmproducent, regisseur, scriptschrijver en had het hart op de juiste plaats, zo is althans het algemene beeld dat men van Walt Disney heeft.

Anti-semiet

Dit stempel krijg je snel opgedrukt als je uitlatigen doet die anti-Joods zijn, de vraag is, deed Disney dergelijke uitspraken? Of verwerkte hij in zijn films anti-semitische elementen? Zijn nichtje zegt van wel, maar Walt stierf in 1966 toen dat nichtje nog een kleuter was.
In 1938 ontving Walt Disney de Duitse filmmaakster Leni Riefenstahl in Hollywood die haar film Olympia kwam promoten, Leni was bevriend met Adolf Hitler en maakte propagandafilms voor de nazi's. Dit was bij Disney bekend, nergens anders dan bij hem kon zij terecht, alle andere grote filmstudio's weigerden haar te ontvangen.

In de dertiger jaren zou Disney ook gezien zijn bij een pro-nazi beweging in de Verenigde Staten, de vraag is, was hij daar beroepshalve of daadwerkelijk uit sympathie met het gedachtengoed. De oorlog was nog lang niet begonnen en van Disney wordt beweerd dat hij naïef was. Disney maakte wel eens grapjes over Joden, maar die waren onschuldig, voor zover een grapje over iemand onschuldig genoemd kan/mag worden.
Disney is lid geweest van de Motion Picture Alliance for the Preservation of American Ideals, die vermeende anti-Joodse ideeën had, maar Disney zou juist lid zijn geworden om het Amerikaans ergfoed te behouden, iets wat op zich geen bezwaar hoeft te zijn. Actrice Meryl Streep greep dit in 2014 aan om Disney alsnog weg te zetten als anti-semiet.

Katherine and Richard Greene (beiden Joods) schreven de biografie over Disney en concludeerden dat ze geen bewijs hadden gevonden dat Disney iets tegen Joden had. De man had een geweldige fantasie die soms doorschoot, maar hij was totaal niet politiek betrokken om met opzet Joden te schofferen. Hij maakte gebruik van stereotypes die hij uitvergrote, daaruit meenden sommigen op te maken dat Disney een racist en anti-semiet was, Streep ging zelfs zover dat zij hem anti-homo noemde. Uit niets blijkt dat hij ooit ideeën heeft gesteund die discrimerend waren, Disney realiseerde zich goed dat hij geen controverses kon ventileren, uit eigen belang hield hij zich op de vlakte, dit in aanmerking genomen was het niet gek dat hij de Duitse filmaamkster ontving, hij dacht er zijn voordeel mee te kunnen doen, maar toen bleek dat zij voor Hitler werkte bedankte Disney voor de eer.
Hij vertelde haar dat echter niet met zoveel woorden, zij maakte zelfs mooie sier met de ontvangst door Disney.

Propaganda voor de VS, maar toch Hitler als fan

Op verzoek van de federale overheid in de VS produceerde Walt Disney meerdere anti-Duitse en anti_japanse films voor de Amerikaanse soldaten. In totaal zou hij voor bijna 70 uur aan propaganda materiaal maken. Maar tot dat moment was Adolf Hitler een groot fan van hem. Op 7 juli 1935 deed Disney Duitsland aan als onderdeel van een Europese promotietour.
Tot een treffen met Hitler is het niet gekomen, dit paste in feite ook niet in het plaatje van Disney als a-politiek figuur die enkelt het belang van zijn bedrijf voor ogen had.
In 1941 maakte Disney 'The Thrifty Pig', een remake van een uit 1933 stammende korte film met dezelfde naam, waarin een wolf een gestapo hoed draagt en een swastika band om zijn arm heeft. De film had echter weinig met Hitler of de nazi's te maken, hij gebruikte oude beelden in een nieuwe korte film die reclame moest maken in Canada voor oorlogsaandelen.

Oscar voor nazi-film

Hoe leg je een uitvergrote karikatuur uit? De een als bevestigend voor het anti-semitisme van Disney, de ander juist als ontlastend. Als je Disney af gaat rekenen op zijn daden dan blijven de vele donaties aan Joodse instellingen over. En natuurlijk een acht minuten durend filmpje over Adolf Hitler waarvoor Walt een Oscar ontving.

De film werd door Disney uit de roulatie gehaald omdat hij niemand (dus ook Hitler niet) voor het hoofd wilde stoten, misschien is dat wel zijn grootste fout geweest waardoor de mythe kon ontstaan dat hij anti-semitisch is. Meryll Streep had beter haar huiswerk moeten doen om een man, die zichzelf niet meer kan verdedigen, te beschimpen met als 'back-up' een nicht die Walt amper gekend heeft en zes jaar was toen de filmmaker overleed.

De film toont een muzikale band, 'The Nutzis', met Benito Mussolini op bas, Herman Göring op piccolo, Hideki Tojo speelt de tuba, Heinrich Himmler drums en Jozef Goebbels de trombone. De film was jarenlang verboden in Rusland, in 2016 werd die ban opgeheven. De film won in 1943 de Oscar voor beste korte animatie-film.

Er zijn neo-nazi's die de mythe dat Disney een anti-semiet was blijven geloven en uitdragen.