De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Nederlanders in verzet

Het verzet in Nederland bestond uit een links en een rechts deel, de Communisten waren veel beter georganiseerd dan de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten zoals het rechtse blok heette. Later werd dat Binnenlandse Strijdkrachten, omdat de afkorting NBS teveel op NSB leek.

Rond de Februaristaking (link) wordt vaak gemeld dat het de enige staking was tegen de Duitsers, er wordt dan wel eens bij gezegd 'tegen de anti-joodse maatregelen', maar was niet alles anti Joods? Maar dan nog, er waren eerder al stakingen en wie herinnert zich niet de grote treinstaking van 1944 die maanden duurde en ervoor zorgde dat de Duitsers steeds wanhopiger werden.

Veel Joden waren toen al weggevoerd en vergast, slechts enkelen kwamen terug. Maar vaak wordt vergeten dat er tot aan het einde van de oorlog rond de 35.000 Joden ondergedoken bleven.

Daaom wil ik enkele gebeurtenissen noemen die duiden op verzet tegen de Duitsers.

Stakingen tijdens de Tweede Wereldoorlog

Studentenstaking | Delft | 1940
Als je het over de grote staking hebt, denk je aan de Februaristaking, toch was het enkele maanden eerder al raak in Delft. Op 23 november wilden studenten hun steun betuigen aan een Joodse professor (Josephus Jitta) omdat hij ontslagen werd door de Duitsers. De toegang werd hen ontzegt waarna de studenten op maandag 25 en dinsdag 26 november 1940 staakten.
De staking kwam voor de Duitsers totaal onverwachts en werd een groot succes.

Professorenstaking | Leiden | 1940
Het protest van de studenten in Delft staat niet op zichzelf. Gelijk met het ontslag van Joodse leraren werd er een andere anti-joodse maatregel door de nazi's afgekondigd. Iedereen in overheidsdienst moest een Ariërverklaring tekenen, kortom, lerearen moesten verklaren dat ze geen Jood waren.
Daarop gingen op 26 november 1940 twee professoren aan de universiteit van Leiden in staking. Uiteindelijk werden er toch tien docenten ontslagen.

Metaalstaking | Amsterdam Noord | 1941
Arbeiders in de metaal in Amsterdam Noord vreesden verplichte tewerkstelling in Duitsland, daarop waren er her en der kleine werkonderbrekingen totdat er op 17 februari 1941 een grote metaalstaking uitbrak.
De Duitsers zwichtten, want de uitzending naar Duitsland was van de baan.

Februaristaking | Amsterdam | 1941
...lees hier verder...

April Meistaking | Melkstaking | Twente | 1943
De 'Arbeitseinsatz' was wederom aanleiding om de straat op te gaan, ook oud-militairen dienden zich te melden. In het oosten van het land werd in een aantal textielfabrieken het werk neergelegd. Veel boeren lieten hun melk weglopen in sloten zodat er niets meer geleverd kon worden aan de fabrieken.
Ook in een aantal Limburgse mijnen werd het werk onderbroken, de kerk had hiertoe opgeroepen. Omdat er in het westen niet gestaakt werd bloedde het verzet letterlijk en figuurlijk dood, want de Duitsers stelden tachtig stakers tot voorbeeld door hen dood te schieten.

Spoorwegstaking | Landelijk | 1944
De langste staking tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam op gang nadat het zuiden al bevrijd was. De Duitsers gaven niet op en hielden het Noorden van ons land in een ijzeren greep. De gedachte was dat als de Duitsers afgesneden werden van voedsel, zij wel op zouden geven. Niets was minder waar, want de staking begon in september en duurde voort tot bevrijdingsdag, ruim een half jaar later

Een half jaar eerder nog deed het verzet een dringend beroep aan de NS om zich aan te sluiten bij de Melkstaking, maar daaraan werd geen gehoor gegeven. Dit keer was het anders. Verschil met de eerdere oproep was het uitblijven van steun van de Koningin, die zweeg. Een half jaar later was dat anders, toen stuurde Radio Oranje een bericht naar buiten waarna 30.000 werknemers van de NS weél het werk neerlegden.

Het effect was er, de Duitsers moesten veel tijd en geld steken in eigen treintransporten, maar er was ook een keerzijde, de hongerwinter (link) brak uit.

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme