De Dokwerker

Jaap Kaas | Zwanenburgwal | Staalbuurt

Deze buurt is bij velen bekend, de STAALSTRAAT loopt van de Kloveniersburgwal naar de Zwanenburgwal, zeg maar de verbinding tussen de Munt en het Waterlooplein. Elders kun je lezen hoezeer ook deze straat, als onderdeel van het getto (link), te lijden heeft gehad tijdens de oorlogsjaren.
Jaap Kaas is een van die buurtbewoners die de oorlog wel overleefde maar geenszins stil bleef zitten om af te wachten wat er komen ging.

Jacobus was 42 toen de oorlog uitbrak, hij werkte als beeldhouwer, veel van zijn werk is nog te zien in Artis waar hij gedurende twintig jaar een atelier had. Zijn familie woonde al sinds 1838 in de Staalbuurt, zijn opa handelde in oude metalen, de ouders van Jaap waren diamantairs maar overleefden de oorlog niet, zij werden op 2 april 1943 door de Duitsers in Sobibor vermoord.
Het gezin is sociaal betrokken, Jaap aarzelt dan ook geen moment als het tot een vechtpartij met de Duitsers komt bij IJSSALON KOCO, wonderwel weet hij ondanks zware verwondingen te ontkomen en overleven.

De Duitsers besluiten dat Joodse kinderen niet meer naar openbare scholen mogen waarop onder andere de Middelbare Joodse Kunstnijverheidsschool 'WA van Leer' wordt opgericht met Jaap als directeur, reden voor deze aanstelling was dat Jaap vanaf 1936 als docent werkzaam was geweest aan het Amsterdamse Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs.

De Duitsers hadden hem daar in 1941 ontslagen vanwege zijn Joodse afkomst. Zijn baan als directeur behield hij niet lang want het gezin Kaas werd net als alle andere Joodse families bedreigd met deportatie. Zijn ouders werden begin 1943 opgepakt waarop Jaap besloot onder te duiken in Rotterdam. na de oorlog bleef hij werken in Rotterdam maar woonde in Amsterdam.

Het bronzen beeld 'Hangbuikzwijntje' dat je hiernaast ziet is een geschenk van de nabestaanden van Jaap Kaas aan Artis. Jaap Kaas stierf in 1972

JODENHOEK