De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Joseph Willem Kolkman

Dit verhaal over Joop Kolkman begon enige tijd geleden met deze oproep via mijn site:

OPROEP
Graag wil ik reageren op de lijst van Nederlanders die onderscheiden zijn door Yad Vashem. Misschien bent U bekend met de zuidelijke Engelandvaarders, waar Joseph Kolkman veel voor gedaan heeft.




Ik heb onderzoek in het archief van Perpignan gedaan en ben veel visa aanvragen tegengekomen van Nederlandse verzetstrijders en Joodse vluchtelingen, door hem verzorgd.

Ondanks al mijn inspanningen en medewerking van de Israelische ambassade alhier is het mij (en nog enige anderen waaronder geredde personen) niet gelukt een onderscheiding voor deze bijzondere man te verkrijgen. Het heeft hem zijn leven gekost! Zie ook "la belle histoire de la maison Mazard"

De reden van het niet onderscheiden is m.i. dat hij in diplomatieke dienst (vice-consul) was en dat werd als minder gevaarlijk beoordeeld, ook de schrijver Sierk Plantinga heeft een artikel in een boek aan hem gewijd. Met hem hebben we ook al contact gehad, tevens met een geredde arts uit Amerika en een inwoner van Amsterdam. Mevrouw Dunkelgrun van de Israëlische Ambassade en een Nederlands contact bij Yad Vashem in Isreaël zijn er ook mee bezig.

Zelf ben ik nog steeds in Frankrijk op zoek naar gegevens.

Wan van Buuren

REACTIE DE DOKWERKER:
Joseph kreeg een vermelding in de Erelijst van Gevallenen 40-45, een aanvraag voor het Verzetskruis werd drie jaar te laat behandeld maar toen alsnog afgewezen omdat de onderscheiding te veel eer zou zijn. Er waren op zich dus geen belastende omstandigheden. Ook de toekenning van het Verzetsherdenkingskruis en een Yad Vashem onderscheiding bleven uit.

Wie was Joseph Willem Kolkman?

Joop Kolkman werd in Den Haag geboren op 1 december 1896, op 15 december 1942 pakten de Duitsers hem op, Joop overleed op enkele kilometers van Lublin, een plaatsje in Oost-Polen, op 8 februari (hier en daar staat augustus maar dat kan niet kloppen) 1944. Niet zomaar een plaatsje, in Lublin stond Majdanek, een concentratie- en vernietigingskamp uit 1941 van de nazi's. Joop was officieel journalist en maakte deel uit van het verzet.

De enige Nederlandse onderscheiding die hem ten deel viel was tot nu toe een vermelding op de 'Erelijst van Gevallenen 1940 - 1945'. In Frankrijk kreeg hij twee onderschedingen:
    Médaille de la Résistance (31 maart 1947)
    Croix de Guerre met palm (16 april 1948)

Vóór de oorlog was Joop journalist in Parijs voor De Telegraaf, tijdens de bezetting was hij aldaar vice-consul voor Nederland en functioneerde als waarnemend consul. Toen dergelijke officiële functies door de Duitse bezetting vervielen werd hij directeur, in feite had hij alle touwtjes in handen voor wat betreft de Nederlandse belangen in bezet Frankrijk.

Honderden gered uit handen van de Duitsers
Hij kreeg te maken met vluchtelingen uit, voornamelijk, Nederland die de Spaanse grens over wilden steken, op zoek naar veiligheid. Joop regelde voor honderden van hen valse papieren, waardoor zij in staat waren bezet Europa te ontvluchten. Nabij de Zuid-Franse plaats Perpgnan zorgde Kolkman voor opvang voor telkens zo'n 70 vluchtelingen. Hij ging uiterst zorgvuldig te werk zodat het niet bij de Duitsers zou opvallen dat er iets niet in de haak was.
Via doktoren werden er medicijnen verstrekt waardoor vluchtelingen ziek leken en liet hij door bevriende artsen valse doktersverklaringen opstellen. Toen Zuid-Frankrijk de nazi's goedgezind werd kon Kolkman zijn werk niet meer voortzetten en probeerde hij zelf naar Spanje te vluchten. Hij en zijn vrouw kwamen in Majdanek terecht waar Kolkman aan een ziekte bezweek, zijn vrouw overleefde de oorlog.

Joop werkte dan wel voor Buitenlandse zaken maar die hebben nimmer aanleiding gezien hem te onderscheiden, ieder verzoek daartoe werd afgewezen terwijl daarvoor geen goede argumentatie werd gegeven. De Fransen dachten daar anders over. die eerde Kolkman direct na de oorlog met een verzetsmedaille en een oorlogskruis met palm, een zeer hoge onderscheiding.
Na de oorlog is overwogen (Wan schreef mij dat ook) het Verzetskruis toe te kennen, iedere aanvraag werd afgedaan met de opmerking dat het voor hem niet zo moeilijk was om zijn verzetswerk te doen als voor de anderen die het Verzetskruis hadden gekregen.

In Israël werd aanvankelijk dezelfde argumentatie gehanteerd, ook wilde men het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken wellicht niet voor het hoofd stoten door hem wel te eren. Minstens tweemaal is er gepoogd Kolkman postuum de Yad Vashem onderscheiding toe te laten kennen. Toen bleek dat hij reeds in een vroeg stadium van de oorlog Engelandvaarders had geholpen kon men eigenlijk niet meer om hem heem.

Waarom geen Nederlandse onderscheiding?

Speelde geld een rol
Maar Kolkmans' werk was tijdrovend en kostbaar, hij was aangewezen op geld uit Nederland om vluchtelingen te helpen, op een gegeven moment droogde die geldkraan op waardoor hij veel minder mensen kon helpen dan hij wilde.
Ik stel niet dat het zo is, maar niet uit valt te sluiten dat dit mee heeft gespeeld bij het al dan niet toekennen van een Nederlandse onderscheiding. Immers, als er diepgravend onderzoek wordt gedaan voor een toekenning komt er ook aan het licht dat de Nederlandse regering onvoldoende geld gaf om Nederlanders (veelal van Joodse afkomst) naar Spanje te helpen vluchten.

Speelde zijn geloof een rol?
Kolkman was van 8 november 1915 tot 7 januari 1924 jezuïet. De jezuïetenorde is een religieuze gemeenschap binnen de Katholieke kerk, die zich over heel de wereld inzet op allerlei gebieden, zoals onderwijs, pastorale taken, vluchtelingen, wetenschappelijk onderzoek, media. Bepaalde taken worden aan de jezuïeten rechtstreeks toevertrouwd door de paus.
Ook wat dit argument betreft blijft het gissen, omdat niemand ooit zijn mond over Kolkman heeft opengedaan zal de waarheid waarschijnlijk nooit boven water komen.

Speelde de hulp aan Joden een rol?
Kolkman was verzocht om vooral Engelandvaarders te helpen. Hij hielp echter iedereen die hem daarom vroeg. Daaronder waren veel Joden, er zijn geluiden dat de regering in Engeland daar allerminst blij mee was. Zij zagen liever dat alleen Engelandvaarders door hem geholpen werden.
Ook dit is niet door mij te onderbouwen met feiten.

Dankwoord

Ik ben veel dank verschuldigd aan de familie W. van Buuren voor het toezenden van zeer unieke informatie en fotomateriaal.

Op onderstaande foto staat de aanvrager van de Yad Vashem onderscheiding, de heer Herman Grishaver (State of Pennsylvania, USA.) Hij staat hier voor het hotel in Perpignan waar hij en zijn ouders eind 1940, begin 1941 drie maanden verbleven alvorens ze naar Le Soler gingen om met de hulp van Kolkman de Spaanse grens over te steken.
In 2014 vindt er een ceremoniële bijeenkomst plaats op het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag. Herman Grishaver zal daarbij aanwezig zijn.


Yad Vashem

Op 16 mei 2013 bereikte mij het navolgende bericht

I just got news that Joseph Willem Kolkman was awarded by Yad Vashem as "Righteous Among the Nations" in a letter addressed to me dated May 7, 2013. Documents discovered in Perpignan by Wan van Buuren formed some of the information which led to Yad Vashem granting this honor posthumously. Thank you Wan and thank you Ineke van Agthoven for your help in my research in September 2011 in Perpignan. My final report to YV was sent in in 2012.

Herman Grishaver MD

REACTIE DE DOKWERKER:
Bij navraag bleek dit inderdaad te kloppen. Op 17 februari 2013 kende Yad Vashem hem 'The Righteous Among The Nations' toe, daarmee wordt zijn naam ook opgenomen op de eremuur. Van vier door hem geredde personen kon met 100% zekerheid worden vastgesteld dat ze hun leven aan Joop te danken hadden:
    Karel Citroen
    Herman Grishaver
    Robert Franken
    Philip Jacobs


Herman Grishaver MD

De heer Grishaver mailde mij meermaals, ik plaats een van zijn reacties, kort samengevat. Kolkman was vice-consul in 1940, daarvoor journalist en daarvoor jezuïet, hoewel hij niet definitief toetrad tot de orde. In januari 1941 huurde Joop Maison Mazard in Le Soler, net buiten Perpignan om als 'safehouse' te dienen. Ik verbleef daar met mijn ouders voor een korte tijd in januari 1941. In juni 1941 konden wij via Lissabon naar de VS vluchten.
Toen de Duitsers Frankrijk in november 1942 in een ijzeren greep hielden werd Kolkman door de regering in Londen verzocht zoveel mogelijk Engelandvaarders uit Frankrijk te helpen. Toen hij een uitreisvisum voor zichzelf aanvroeg werd deze geweigerd.

Kolkman werd bevolen Frankrijk onmiddellijk te verlaten, dit was medio december 1942. Hij deed dit niet maar ging door met het verlenen van hulp aan ondermeer Joden. Ook zocht hij onderdak voor hen, er waren vaak ouderen die niet in staat waren over de bergen te klimmen. Toen de grond onder zijn voeten te heet werd probeerde hij met zijn vrouw en een andere ambtenaar, te ontsnappen, dit was in de nacht van 11 op 12 januari 1943. Ze werden echter gesnapt en gevangen genomen door de Duitsers. Hij werd in een gevangenis in het zuiden van Frankrijk gevangen gehouden naar een Frans kamp gestuurd.
Zijn vrouw werd vrijgelaten en Kolkman rond december 1943 naar Camp Dora overgebracht. In februari 1944 werd hij ziek en met de trein overgebracht naar Kamp Majdanek . Hij stierf in die trein op 8 februari 1944.

Kolkman hielp ons naar een vluchtelingenkamp van waaruit wij uiteindelijk in de VS terechtkwamen. Ik heb onderzoek gedaan van 2006-2011, mede op basis van mijn rapport besloot Yad Vashem tot de onderscheiding te komen. Ik hoop en verwacht dat in de komende maanden al deze nieuwe informatie bekend wordt, vooral over hoe breed de activiteiten van Kolkman waren.

Maison Mazard te Le Solar

Wan van Buuren mailde mij nogmaals met informatie over hoe Kolkman in Le Solar terecht was gekomen.
Als Engelandvaarders in Perpignan aankwamen was de ontmoetingsplaats Cafe de la Source, de eigenaar van dit café was een inwoner van Le Soler en bevriend met de heer Mazard. Iemand van het bureau van Kolkman heeft aan de eigenaar om onderdak gevraagd. Ik ben in het café geweest want het bestaat nog steeds, alleen kennen de huidige eigenaren de geschiedenis niet. Een oude man in het bejaardenhuis daar in de buurt wist mij dit te vertellen.

...meer over... YAD VASHEM

...meer over... VICHY REGERING

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme