De Dokwerker

Bommen op Amsterdam Noord

Op 17, 25 en 28 juli 1943 voeren achtereenvolgens de Amerikanen, Engelsen en Fransen luchtaanvallen uit op de Fokkerfabriek waarvan men vermoed dat de Duitsers er materiaal voor de oorlogsindustrie maken.
Slechts 9 van de 200 bommen komen op de fabriek meer, de overige 191 op woonhuizen. Ruim 200 mensen komen om het leven, honderden huizen worden vernield of raakten zwaar beschadigd.

Twaalf putdeksels, een wandeling

Ter herinnering aan deze drie, grotendeels, mislukte bombardementen zijn er op twaalf plekken herdenkingsmonumenten geplaatst in de vorm van putdeksels, wat niet echt putdeksels zijn. Omdat slechts weinigen weten dat die deksels er liggen en al helemaal niet waarom, heb ik een wandeling langs alle twaalf plekken gemaakt, in een uurtje heb je ze allemaal gehad.

De wandeling is sowieso erg leuk omdat je er door oud Noord loopt, kunt zien dat veel vernielde huizen uiterst simpel zijn herbouwd om te eindigen op het Mosplein dat geheel vernieuwd is.
Hier lag ooit een voetbalveld waar de Volewijckers voetbalden. De nieuwbouw doet denken aan de tijd dat hier lichtmasten stonden om het veld te berlichten. Later was er hier markt, die is weg.

Altenatieve route

Als je van buiten Noord of de stad komt en vanaf het Centraal Staion begint kun je het beste achter het Centraal Station de gratis pont nemen, die brengt je naar 'Buiksloterham'. Je loopt rechtdoor, links zie je de oude Shell toren die nu de ADAM toren heet.
Je loopt met de bocht mee, rechts voor de bocht zit ONS (vroeger Ot en Sien) waar je heerlijk kunt lunchen. Sla je dit over dan ben je binnen vijf minuten van de pont aan het begin van de Van der Pekstraat. Ik raad je aan om dan niet naar het startpunt van het kaartje te gaan, maar te beginnen met deksel nummer vijf, volg dan gewoon mijn aanwijzingen en pak na deksel twaalf de eerste, je komt dan vanzelf weer uit op het pleintje waar je bent begonnen.
Hier ligt deksel vier, maar voor jou is dat dan de twaalfde, de laatste. Vanaf hier ben je weer binnen vijf minuten op het Centraal Station. Kom je met de metro dan stap je uit bij halte Noord-Zuidlijn en ga je beginnen bij deksel elf, dan twaalf, dan dertien (wat een herplaatsing is van deksel elf) en dan pas deksel nummer een, de route brengt je dan vanzelf terug naar je metrohalte.

Als je de wandeling op een woensdag, vrijdag of zaterdag doet kun je eindigen op de Van der Perkmarkt in de Van der Pekstraat. Hieronder de wandeling met de locaties en deksels.

Deksel nummer een

Waar 'start' staat is het circuit waar de Van der Pekstraat overgaat in het Mosveld, we gaan hier, als je vanaf de Van der Pekstraat komt, linksaf de Distelweg op. Loop aan de overkant, dan passeer je vanzelf rechts het Distelplein waar je de eerste deksel aantreft.

Deksel nummer twee

Ga terug naar de overkant van de Distelweg, loop door en neem de eerste straat links, de Dovenetelstraat, daar neem je weer de eerste links, de Lavendelstraat, loop die in en al snel zie je een pleintje, het Lupineplein, daar ligt de tweede deksel.

Deksel nummer drie

Draai je om en loop weer terug de Lavendelstraat in tot aan het water, daar begint de Ranonkelkade, ga linksaf, je kunt daar goed zien dat na de bombardementen niet alle huizen in de oorspronkelijke staat zijn herbouwd, de panden zijn wit.
Bij de brug over het water loopt de grasweg, die nemen we niet, aan deze kant ligt namelijk deksel nummer drie.

Deksel nummer vier

Blijf nog steeds aan deze kant van het water, loop de Ranonkelkade af tot aan het pleintje waar een kaaswinkel en café zitten, naast de Jeu de Boule baan zie je deksel nummer vier op het Van der Pekplein.

Deksel nummer vijf

Hier kruis je de Van der Pekstraat, je gaat de Meidoornweg op, op een gegeven moment zie je links een pleintje, het Meidoornplein, rechts een bushalte, vlak voor die halte ligt deksel nummer vijf.

Deksel nummer zes

Steek over naar het Meidoornplein, erachter ga je iets naar rechts, via de Heimansweg loop je opnieuw richting de Van der Pekstraat, maar dit is simpelweg de beste route. Nog voor de Van der Pekstraat kruis je het Jac. P. Thijsseplein, hier ligt deksel nummer zes.

Deksel nummer zeven

Draai je om het ga weer terug de Heimansweg in, richting de Hagedoornweg, steek nog niet over, want hier op de hoek ligt deksel nummer zeven.

Deksel nummer acht

Steek dan over naar de kerk, daar ligt nummer acht.

Deksel nummer negen

Loop door richting het water, je houdt de kerk links van je, ga de brug over, gelijk zie je daar het Kraaienplein waar deksel nummer negen ligt.

Deksel nummer tien

Loop door, het plein houdt je links, je gaat rechtdoor de Havikslaan in. Aan het eind kom je een grote weg tegen, dat is de Meeuwenlaan, ga daar linksaf, blijf langs de huizen lopen totdat je links de Fazantenlaan ziet, daar op de hoek ligt deksel nummer tien.

Deksel nummer elf (voorheen, kijk bij deksel dertien)

We lopen weer door, bij het circuit ga je linksaf, blijf langs de huizen lopen, het heet hier het Albatrospad, er is hoge nieuwbouw met onderin onder andere een beautycentrum en kinderopvang.
Je passeert ook een school, dan loop je nog steeds rechtdoor richting de brug. Het heet hier de Johan van Hasseltweg, op de brug zie je metrostation Noorderpark van de Noord-Zuidlijn. Voetgangers gaan over de Jip Golsteijnbrug, je loopt tegen een school aan, loop daar links omheen en ga gelijk rechts, ook hier heet het het Albatrospad. Je passeert aan de rechterkant nog een school.
Vrij snel zie je een filiaal van Albert Heyn, loop daar langs, laat alle winkels rechts liggen, aan het eind zit een Vomar, daarnaast een viswinkel. Op het pleintje, het Mosveld, lag deksel nummer elf.
Deze deksel was gestolen en beschadigd. Deze is later gerestaureerd en op een andere plek gelegd, zie 'Deksel nummer dertien'.

Deksel nummer twaalf

Als je op de elfde deksel staat (die dus vervaagd en verplaatst is) en richting de viswinkel kijkt zie je links een viaduct, ga daar naar rechts richting Mosplein, dit is dus ietwat verwarrend omdat het Mosveld eerder een plein lijkt dan het Mosplein. Steek hier over, je ziet al vrij snel de kerk, voor de kerk ligt de een na laatste deksel, nummer 12.
Hieronder een extra kaartje om het wat eenvoudiger te maken van deksel 12 naar deksel 13 te lopen.

Deksel nummer dertien

Vanaf de kerk loopt je terug zoals je gekomen bent vanaf het winkelcentrum, maar ga niet het viaduct onderdoor, je gaat linksaf het mosplein op, dit heet zo omdat dit vroeger een plein was, maar het is nu een straat, bij de eerstevolgende kruising zie je links een pizzeria, rechts de laatste deksel.
Op de hoek van de Latherusstraat en het Mosplein ligt de gerestaureerde deksel nummer twaalf nadat deze na diefstal beschadigd was geraakt.
Na deze kun je teruglopen naar het startpunt om eventueel ergens wat te eten of te drinken. Op woensdag, vrijdag en zaterdag is er markt.

Het alternatief is dus eindigen bij nummer vier en terug naar de pont gaan, je wandeling begint dan bij nummer vijf. Of je komt met de metro, dan begint je wandeling met nummer elf en eindigt bij nummer tien van waaruit je eenvoudig weer naar de metro loopt.

De wandeling in foto's. Het nummer van de deksels heb ik erbij gezet zodat je het kunt combineren met de
tekst van de wandeling. Ter plekke zie je dan of je iets herkent.



...lees HIER meer over de 191 bommen die niet op de Fokkerfabriek terecht kwamen, maar op huizen...

...lees HIER meer over de bombardementen op de Fokkerfabriek...

...lees HIER over de jaarlijkse herdenking van het Fokker bombardement op de Nieuwe Noorder Begraafplaats...