De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Miep Oranje, 'de koerierster des doods', ontspringt de dans

Maria (Miep) Oranje (geboren op 6 mei 1923) is nog net geen 17 als de oorlog uitbreekt, zij woont met haar zuster, vader en stiefmoeder in Soest en dringt al snel diep door tot de binnenste geledingen van het verzet (de Rolls Royce groep) waarvoor zij onder de naam Edith als koerierster werkt. In Miep Oranje december (sommige bronnen vermelden oktober) 1943 wordt Miep gearresteerd door Bij de Lage Vuursche de Utrechtse afdeling van de Sicherheitsdienst en naar Amsterdam overgebracht.
In de fietstas van de dan 20-jarige Miep hadden de Duitsers exemplaren van illegale kranten en Duitse uniformen aangetroffen wat voldoende aanleiding was haar naar de gevreesde Euterpestraat over te brengen. Zij zwicht voor de dreiging van martelingen en deportatie naar een concentratiekamp. Een tweede versie is dat zij een verhouding aan is gegaan met SD-officier Herbert Oelschlägel.

Het verzet vermoedt dat Miep gepraat heeft en zien in Herbert Oelschlägel een groot gevaar. Er wordt een knokploeg op hem afgestuurd die hem willen ontvoeren om erachter te komen wie zijn informanten zijn. Ze achtervolgen Herbert, maar op de hoek van de Beethovenstraat en de Apollolaan heeft de SD-er hen door, er ontstaat een worsteling waarbij de Duitser dodelijk in het hoofd wordt getroffen. Als represaille fusilleren de Duitsers 29 mannen waarbij bewoners uit de buurt gedwongen werden om toe te kijken.

Twee maanden na haar aanhouding verschijnt Miep Oranje ineens weer in Soest, ze beweerde dat ze was ontsnapt. Niet lang daarna rollen de Duitsers een verzetslijn rond Amersfoort op waarbij er duidelijk sprake is van verraad. Alle lijnen lopen naar Miep. Zij verhuisd naar Rotterdam alwaar zij haar verraderswerk voortzet, het kost tientallen hun vrijheid.

Na de oorlog, veel versies

Miep was een charmante verschijning die goed Engels sprak, zij had tot vlak voor het uitbreken van de oorlog een paar jaar met haar vader in Engeland gewoond. In 1938 keerden zij terug naar Nederland om in Soest te gaan wonen.
Ondanks dat Miep werd gearresteerd verdwijnt zij op miraculeuze wijze, wat er precies gebeurd is blijft de vraag.

Lezing 01
Miep weet eenvoudig naar Duitsland te vluchten. Zij zou tot januari 1945 bezoldigd zijn door de SS. In Duitsland waant zij zich veilig, zo veilig dat zij trouwt met een Amerikaans militair om met hem in de Verenigde Staten te gaan wonen. Loe de Jong van het NIOD stelt dit in zijn werk. Een variant hierop veronderstelde dat zij gerecruteerd zou zijn door de CIA.
Echter, er zijn voor beide mogelijkheden totaal geen aanwijzingen gevonden toen er diepgravend onderzoek werd gedaan in de Verenigde Staten. Vast staat wel dat zij tot begin 1945 in Duitsland werkte.

Lezing 02
Miep werkte in Duitsland, maar was daar niet gelukkig, zij verlangde terug naar Nederland, iets wat moeilijk te geloven lijkt omdat zij toen al ontmaskerd was als verraadster. In het betrekkelijk anonieme Amsterdam vindt zij onderdak aan de grachtengordel alwaar zij door het verzet ontdekt en gefusilleerd wordt. Er zijn meerdere malen verhalen opgedoken over de dood van Miep door leden van het verzet.

Lezing 03
Deze lezing vertelt het verhaal dat zij met de Britse officier majoor Windham Wright in Tanzania zou zijn gaan wonen. Hij was degene die haar na de oorlog ondervroeg, hij zou in het Afrikaanse land een boerderij hebben gehad. Maar onderzoek hiernaar liep op niets uit.

Lezing 04
Op de begraafplaats van Ede ligt ene Maria Oranje, ze zou zijn overleden op 14 januari 1991, echter, de vermeldde geboortedatum is 19 november 1931 in plaats van 6 mei 1923. Onderzoek wees uit dat het hier zeker niet om dezelfde persoon gaat daar de namen van de ouders van deze Maria Oranje zijn achterhaald.

Lezing 05
In 1980 leidde een spoort naar Canada, het Ministerie van Justitie liet onderzoek doen, dat leverde niets op.

Lezing 06
Wist zij teveel? Het is niet ondenkbaar dat zij via een van de vluchtlijnen naar Argentinië is vertrokken. De AIVD (opvolger van de BVD) wil hun dossier niet aan John geven, vanwege de 'Staatsveiligheid'. Niet zelden heeft dit te maken met de handelsbelangen met Duitsland. Als Miep na de oorlog is gaan werken voor de Duitse en misschien ook wel de Nederlands veiligheidsdienst, acht ik het niet uitgesloten dat er ooit uit de AIVD-archieven klaarheid komt over wat er na de oorlog met Miep Oranje is gebeurd.

Lezing 07
Miep is in januari 1945 gezien in Duitsland, in februari in Amsterdam en in april van dat jaar op een boerderij te Soestdijk of ergens in Gelderland. Een van de verhalen die de ronde doet zegt dat zij hier vermoord en begraven is, later is dit weer ontkend. Vast staat dat na half april 1945 niemand ooit meer iets vernomen heeft van Miep Oranje.

Kortom, Miep verdween al rap van het toneel. De vraag rest, waarom is zij nimmer aangeklaagd om bij verstek te worden veroordeeld zoals zoveel anderen? Van alle vrouwen die verdacht en veroordeeld werden is alleen Ans van Dijk ook daadwerkelijk omgebracht. Bij de mannen lag dat anders. Die waren vaak de uitvoerders van de gruwelheden. Maar ook daar valt op dat er een groot verschil zat tussen de straf die de een en de ander opgelegd kreeg.
In 2015 kwam het bericht naar buiten dat Miep Oranje genoemd werd in een rouwadvertentie voor iemand die in Canada was overleden.

Weetje
Nou ja, weetje, het is niet meer dan een hardnekkig gerucht. Er zijn sterke aanwijzingen dat Miep de SD-officier Oelschlägel, door wie ze later in Amsterdam zou worden ondervraagd, al kende vanaf haar schooltijd uit het begin van de oorlog.
Niet iedereen vertrouwde haar, ze was wat arrogant terwijl zij niet bijster mooi of intelligent was, wel was zij al vroeg goed in staat om mannen om haar vingers te winden.

Enige vaststaande feit is dat Miep hoog en zwaar verraad pleegde, velen werden door haar toedoen opgepakt en gedeporteerd.

John de Blaey

Ook oorlogsmisdadigers hebben familie, meestal willen zij in de luwte blijven vanwege de schande. Miep Oranje had ook familie, onder andere een neef, John de Blaey. Inmiddels is John 85 (2018), hij wil graag weten wat er met zijn nicht is gebeurd.
Ook hij is ervan overtuigd dat Miep een verraadster was, om hoeveel mensen het precies ging weet niemand en eigenlijk interesseert John dat ook niet. Sterkerk nog, John is oud-politieman, maar na twintig jaar vergeefs speuren inmiddels gestopt met zijn zoektocht naar zijn nicht Miep Oranje.

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme