De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Oorlogsslachtoffers

Regelmatig krijg ik de vraag of iemand nog in aanmerking kan komen voor een onderscheiding, in de meeste gevallen kan dat niet meer maar ook al zijn er mogelijkheden, er zullen flink wat documenten getoond moeten worden.
Vaak is dit lastig omdat mogelijke getuigen overleden zijn of omdat er simpelweg geen dossier (meer) is.

Welke onderscheidingen had mijn opa?

Ook voor velen een brandende vraag. Zo schreef Sandy mij:
Mijn opa heeft in de tweede wereldoorlog een aantal onderscheidingen behaald, mede door het zijn van een verzetstrijder. Deze medailles had hij op een jas geprikt. Deze jas is echter dertig jaar geleden gestolen. Nu was mijn opa niet iemand die over de wo2 vertelde en dit vooral afkapte.
Maar ik zou toch graag willen weten wat zijn onderscheidingen waren en waarvoor. Is het mogelijk om dit ergens na te vragen?

Onderscheidingen werden uitgereikt maar verdwenen nog wel eens in een schoenendoos. Voor nabestaanden kan het echter belangrijk zijn om te weten waarom hun vader, moeder, opa of oma een onderscheiding voor getoonde moed heeft gekregen. Niet zelden willen de directe nabestaanden (echtgenotes, broers en zusters) daar niet over praten.
De meeste dossiers liggen in het Nationaal Archief te Den Haag dat onder de verantwoordelijkheid valt van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Gedetailleerde informatie over het archief dat betrekking heeft op, wellicht, ook uw vraag:
Naam archiefblok: Kanselarij der Nederlandse Orden
Periode: 1815-1994
Archiefbloknummer: H10
Telefoonnummer 0800-8051 op werkdagen van 08.00 tot 20.00 uur, vanuit het buitenland: + 31-77-4656767

Begin bij de gemeente voor een aanvraag

Als u een onderscheiding bent kwijtgeraakt doet u er goed aan een mailtje naar het Ministerie van Defensie te sturen: nimh@mindef.nl

Doorgaans begint een eerste aanzet bij de gemeente waar iemand laatstelijk ingeschreven heeft gestaan. Maar vraag u eerst af of u de onderscheiding voor uzelf, anderen of de persoon in kwestie aanvraagt. In het laatste geval moet u zich realiseren dat veel helden het niet meer dan normaal vonden om verzet te plegen tegen de bezetter.

Velen wilden na de oorlog niet praten over 40-45, misschien wogen de heldendaden die ze zelf pleegden niet op tegen de verschrikkingen die ze ervaard hadden. Als u er echter van overtuigd bent dat een posthume onderscheiding op zijn plaats is dan moet u zich niet laten ontmoedigen als het even tegenzit bij de aanvraag. Iedereen die deze weg bewandelt maakt mee dat een ambtenaar niet zo'n zin heeft om iets uit te zoeken of dat uw aanvraag langer dan wenselijk is blijft liggen.

Realiseer u ook dat er grondig onderzoek wordt gedaan, er mag geen smetje op iemands' reputatie zitten, stel dat dat wel zo is, terecht of onterecht, wat schiet u er dan mee op? Als u uiteindelijk uw speurtocht wilt beginnen kunt u onderstaande instanties raadplegen. De Dokwerker kan u niet bijstaan, daarvoor ontbreekt mij de tijd, zelfs een betaalde baan hierin zou ik niet zien zitten omdat één zaak al tientallen uren per week kan vergen om vervolgens maandenlang niets te horen.

Hou vol want veel blijkt mogelijk

Voor direct betrokkenen kan ik mij echter goed voorstellen dat het geen onmogelijke opgave is. Zet u dan ook vooral door want als u het beoogde resultaat bereikt is de voldoening erg groot.

Mocht u echt tegenwerking ondervinden dan zult u altijd de burgemeester van de gemeente in kwestie aan uw zijde vinden. De overheid vindt dat dit soort verzoeken uiterst serieus behandeld moeten worden.

Begin dus uw start altijd bij de gemeente waar de betrokkene het laatst ingeschreven heeft gestaan.

Nationaal Archief
Als 'nationaal geheugen' van Nederland beheert het Nationaal Archief 110 kilometer archiefmateriaal, foto's en kaarten van de rijksoverheid en van maatschappelijke organisaties en individuele personen die van nationaal belang zijn (geweest.)
Prins Willem-Alexanderhof 20
2595 BE  Den Haag
Telefoon: 070 - 33 15 400 Algemene telefooncentrale
070 - 33 15 444 Helpdesk (inhoudelijke vragen over de archieven)
Website: www.nationaalarchief.nl

Stadsarchief Amsterdam (ook voor politiedossiers)
Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam
Telefoon: 020 - 25 11 511

NIOD (Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie)
en tevens hier gevestigd:
Centrum voor Holocaust- en Genocidestudies
Herengracht 380
1016 CJ  Amsterdam
Telefoon: 020 - 52 33 800
Websites: www.niod.nl en www.chgs.nl

De Erelijst van Gevallenen 1940-1945
www.erelijst.nl/

Stichting 1940-1945
Nienoord 10
1112 XG  Diemen
Telefoon: 020 - 66 01 945
Website: www.st4045.nl

Documentatiegroep '40 - '45
Website: www.documentatiegroep40-45.nl

Vereniging Kinderen van Verzetsdeelnemers 1940-1945
Secretaris Hans van Ekelenburg
Rillandhoeve 30
3137 EJ  Vlaardingen
Telefoon: 010 - 47 49 463
Website: www.verzetskinderen.nl

Het Nederlandse Rode Kruis
Telefoon: 070 - 44 55 666
Website: www.rodekruis.nl

Kennisinstituut voor de sociale en psychische gevolgen van oorlog, vervolging en geweld: Cogis
Da Costakade 45
3521 VS  Utrecht
Telefoon: 030 - 23 43 436
Website: www.cogis.nl

Nederlandse Kring voor Joodse Genealogie
Postbus 94703
1090 GS  Amsterdam
Website: www.nljewgen.org

Digitaal Monument Joodse Gemeenschap in Nederland
Postbus 16737
1001 RE  Amsterdam
Website: www.joodsmonument.nl

Israelitisch Centrum voor Onderzoek naar de Geschiedenis van de Nederlandse Joden
Website: www.huji.ac.il/huji/eng/index_e.htm

Joods Historisch Museum
Website: www.jhm.nl

Yad Vashem Jerusalem
Website: www.yadvashem.org.il

Joods Maatschappelijk Werk
Telefoon: 020 - 577 65 77
Website: www.joodswelzijn.nl

Eregraf en Monument Oranje Vrijbuiters
Website: www.oranjevrijbuiters.nl

Oorlogsgetroffenen
Website: www.oorlogsgetroffenen.nl

Ministerie van Defensie
Zij houden de databank bij van alle onderscheidingen, stuur hen een e-mail als u vragen heeft over een reeds uitgereikte onderscheiding. Bijvoorbeeld als u een kopie wenst te ontvangen.
nimh@mindef.nl

Het Parool
Edities van Het Parool tijdens de bezetting
Website: www.hetillegaleparool.nl

Tenslotte

Ik kan niet genoeg benadrukken dat je het postuum eren van iemand waarvan jij vindt dat hij of zij een held is geweest niet in eerste instantie voor jezelf moet doen. Bij de verwerking van de gevolgen van wat zich in de oorlog heeft afgespeeld kan het zeker een zinvolle bijdrage leveren maar alleen als je ervan overtuigd bent dat de betrokkene dit ook gewild zou hebben.
Veel helden weigerden een onderscheiding, de een vond het normaal om verzet te plegen maar er waren er ook die vonden dat er wel heel erg gemakkelijk met onderscheidingen werd gestrooid en dat er personen aan de macht waren die tijdens de oorlog 'fout' waren geweest.

Succes!

Onderscheidingen

Verzetskruis
Verzetsherdenkingskruis
Oorlogsherinneringskruis
Mobilisatie-Oorlogskruis
Kruis van Verdienste
Vliegerkruis
Bronzen Kruis

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme