De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Annexatie delen van Duitsland

Na de Eerste Wereldoorlog werd bij de 'Vrede van Versailles' bepaald dat Duitsland herstelbetalingen moest doen aan de eens bezette landen, dat betekende jarenlange recessie in Duitsland met als gevolg de opmaat tot de Tweede Wereldoorlog.
Dat wilden de geallieerden niet nogmaals, dus werd er na de Tweede Wereldoorlog afgesproken dat de oorlogsschade (link) in nature zou worden vergoed.

25,75 miljard

Nederland beraamde de schade op 25 miljard gulden, daar zagen we dus geen cent van, ook al hadden de Duitsers niet alleen schade aangericht aan onze infrastructuur, maar stalen ze ook miljarden aan spullen en geld. Nederland zette hoog in, te hoog. Want bij de verdeling op 23 april 1949 kregen wij slechts een klein deel van wat wij verlangden en het ging ook nog eens om voor Duitsland onbeduidende stukjes grond. In totaliteit ging het om 70 vierkante kilometer. Het Nederlandse leger ging er direct heen om de aldaar wonende Duitsers (9.350) duidelijk te maken dat ze vanaf nu Nederlander waren of op moesten krassen.

Er was wel een ander bijkomend voordeel, de Amerikanen hadden veel in de melk te brokkelen, zij stonden Nederland toe om onbeperkt handel te drijven met Duitsland, omdat ons kleine landje toch al altijd aangewezen was op de grote broer was dit een welkome compensatie.

Wat we kregen was dus beduidend minder dan we eisten, uiteindelijk waren het wat onbewoonde strookjes, enkele grensweggetjes, een grensinham aan de Rijn en enkele dorpjes. Ruim 9.000 Duitsers werden Nederlander, in de oorsponkelijke plannen zouden dat er 550.000 zijn geweest.

In de hals bij Sittard woonden 5.500 Duitsers, Bij Elten 3.500. Zij waren de klos want van de ene op de andere dag waren zij geen Duitser meer. We wilden onder andere Aken, Münster, Emmerich, Kleve, Keulen, Bentheim, Mönchengladbach en Osnabrück. Er werd zelfs een lijst ingediend met hoe de steden zouden gaan heten. Zo ver kwam het dus niet. België kreeg overigens niets toegewezen en gaf al in een vroegtijdig stadium haar claims op.

Terugkrabbelende Duitsers

Vanaf 1954 beginnen onze oosterburen al te morren, ze willen onderhandelen met Den Haag over het teruggeven van de grond, immers, Nederland had er toch niets aan en de mensen die er woonden waren van origine Duits. Op 8 april 1960 werd na jaren van moeizame onderhandelingen een akkoord bereikt. Nederland gaf ruim 90% van de verkregen gebieden weer terug in ruil voor 280 miljoen gulden. Naar verluidt zat daar één miljoen in voor Prins Bernhard. Dit was een 'oude rekening die de familie van Bernhard nog uit de Eerste Wereldoorlog met de Duitsers had te verrekenen.
Het betrof gederfde inkomsten uit het Duitse familielandgoed van de Lippe-Biesterfelds.

Nederland had veel belang bij een goede relatie met de Bondsrepubliek, plannen om de twee Duitslanden weer bij elkaar te voegen lagen al klaar, ook al zou dat nog jaren op zich laten wachten. Nederland was bevreesd om haar bevoorrechte handelspositie met de Duitsers weer te verliezen dus koos het eieren voor zijn geld.
Drie jaar na het sluiten van de deal ging het Nederlandse parlement akkoord met 84 tegen 23 stemmen. Duitsland had het spel hard gespeeld en wilde zich niet langer als underdog opstellen, iets wat Minister Luns wel graag wilde.

Elten

Van de 25 grenscorrecties die werden doorgevoerd is het plaatsje Elten wellicht het meest bekend, in ieder geval is het een spreekwoordelijk voorbeeld van wat een klein land bereikt en niet bereikt. Elten ligt ten noorden van de Rijn in de deelstaat Noordrijn-Westfalen. In vroeger dagen behoorde Elten al toe tot Nederland, maar in de zeventiende eeuw kwam het in het bezit van een Duitse familie, ook al wordt het dorp aan drie kanten omsloten door Nederland.
Zoals gezegd, op 23 april 1949 werd Elten Nederlands, dat duurde tot 1 augustus 1963. In Elten is de Nederlandse cultuur alom aanwezig, veel van de 5.000 inwoners spreken zowel Duits als Nederlands.


Butternacht

Omdat om precies twaalf uur op 31 juli 1963 het plaatste Elten weer tot het Duitse grondgebied zou gaan behoren zagen veel Nederlandse expediteurs hun kans schoon. Het plaatsje werd volgepropt met vrachtwagens en containers, voor de helft zaten die vol met boter voor de Duitse markt.
De volgende morgen stonden die goederen niet meer in Nederland maar in Duitsland waardoor er geen invoerrechten verschuldigd waren, dit scheelde de ondernemers vijftig miljoen gulden. Deze nacht ging de geschiedenis is als de Eltener Butternacht.

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme