De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Polen, het eindpunt voor drie miljoen Poolse Joden

De nazi's vestigden tijdens de Tweede Wereldoorlog ongeveer 2.000 kampen in Polen, maar de Duitsers waren niet de enige agressors. De Russen hadden een hekel aan de Polen, die emotie legde de basis voor de Tweede Wereldoorlog, want Adolf Hitler wist handig gebruik te maken van de haat tussen de twee volkeren. Auschwitz
In 1939 tekenen de Ministers van Buitenlandse Zaken van Duitsland (Von Ribbentrop) en Rusland (Molotov) een niet-aanvalsverdrag, Oostenrijk is dan al ingelijfd, over de kwade bedoelingen van Hitler bestaat dan geen enkele twijfel.

1 september 1939

De Duitsers vallen met bijna twee miljoen manschappen vanuit het zuiden en westen Polen binnen. Met 2.600 tanks en 2.000 vliegtuigen is de Blitzkrieg een feit. De Polen zijn kansloos en de Duitsers weten dat ze van de Russen niets te vrezen hebben, met een gerust hart werd Polen opgerold waarop Engeland en Frankrijk Duitsland op 3 september de oorlog verklaren, de Tweede Wereldoorlog is hiermee een feit.
Nog voordat de Russen vanaf 17 september in het noorden en oosten van Polen hun gang gaan hebben de nazi's Warschau al omsingeld. De Russen irriteren zich al jaren aan de anti-Russische sentimenten in Polen en jagen op de intelligentia.
Dieptepunt was het bloedbad van Katyn, Rusland (mei 1940), waarbij meer dan 24.000 Polen het leven lieten.


Op 2 oktober 1939 capituleerde het Poolse verzet. De Duitsers verloren 50.000 man, 1.000 voertuigen, waaronder tanks, en 700 vliegtuigen.

In het zuiden van Polen ligt de stad Oswiecim, het telt 45.000 inwoners, vrijwel direct na de inval beginnen de Duitsers met het bouwen van een kamp voor gevangenen bij de plaats die zij Auschwitz noemen.
Oswiecim was een Joodse plaats met een eigen synagoge. De Duitsers bouwden er drie hoofdcomplexen (Auschwitz, Birkenau en Monowitz) met daaromheen veertig kleinere kampen die kilometers van elkaar verwijderd lagen. Auschwitz was het grootste concentratiekamp dat de Duitsers bouwden. Auschwitz staat symbool voor het concentratiekamp omdat er rond de 1,3 miljoen mensen vermoord werden.
Op 27 januari 1945 werd Auschwitz bevrijdt door de Russen, onder andere Otto Frank zat er op dat moment gevangen.

De Poolse Joden werden direct na de inval van september en overgave in oktober 1939 naar gettos gebracht waar nauwelijks voldoende eten en water was. Nadat Duitsland in juni 1941 de Sovjet-Unie aanviel sloten de Polen zich aan bij de geallieerden waardoor zij in 1945 bij de overwinnaars hoorden, toch duurde het nog tot 1989 alvorens de Polen van de Russen af waren.

Ferdinand Foch, generaal
Foch voerde tijdens de Eerste Wereldoorlog het bevel over een Pools legerkorps, hij geldt als dé belangrijkste en slimste strateeg tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Waarom ik hem noem op mijn site over WOII is omdat Foch bij de vredesonderhandelingen een buffer wilde tussen Duitsland en Frankrijk omdat hij er niet op vertrouwde dat de Duitsers in de kazernes zouden blijven. Hij voorspelde dat de vrede hoogstens twintig jaar zou duren. Exact twintig jaar na zijn profetische woorden viel Hitler Polen binnen. De Vrede van Versailles vond hij eerder een wapenstilstand dan een vrede. Foch overleed in 1929.

Wladyslaw Sikorski, generaal
Vanaf 30 september 1939 was Sikorski premier van de Poolse regering in ballingschap, eerst in Frankrijk en later in Londen. De Poolse regering in ballingschap huisde in de Britse hoofdstad een etage onder die van Nederland. Sikorski sloot een overeenkomst met de Russen om Poolse gevangenen vrij te krijgen.

Er bleken tienduizenden Polen te missen, de meesten van hen waren vermoord door de Russen. De Engelsen vonden de afspraken tussen Sikorski en de Russen maar niks en de Russen werden op hun beurt boos door de niet-aflatende stroom aan vragen van Sikorski waar zo'n tweehonderd duizend Poolse manschappen waren gebleven.

Tijdens een vlucht van Egypte naar Londen met een tussenstop in Gibraltar stortte het vliegtuig met Sikorski en zijn dochter, vlak na het opstijgen, neer. Het stoffelijk overschot van Sikorski vertoonde afwijkende verwondingen, zijn dochter werd niet aangetroffen. Op het vliegveld van Gibraltar werden Russen en Britten gesignaleerd.
Beide landen hadden baat bij de verdwijning van Sikorski. De oorzaak van het ongeluk is nimmer opgehelderd. Sikorski werd in 1943 begraven in Londen, vijftig jaar later werd hij herbegraven in Polen.

De geallieerden erkenden na de oorlog de Poolse regering in ballingschap niet langer, zo konden de Russen hun invloed in Polen tot eind tachtiger jaren behouden. Tweehonderd duizend Poolse manschappen vochten tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de kant van het westen.

Jan Karski, verzetsheld
Jan kwam uit het getto van Warschau, hij kende de verschrikkingen en deportaties van 7.000 Joden per dag. Dit wilde hij wereldkundig maken, hiervoor hoopte hij eind 1942 de belangrijkste man in Europa, Winston Churchill, te spreken te krijgen. Ook Koningin Wilhelmina en de Nederlandse regering weigerden hem te ontvangen, terwijl zij in hetzelfde pand zaten als de Poolse regering in ballingschap in Stratton House.
De Poolse regering zelf was niet in staat iets voor Karski te doen waarop hij naar Roosevelt in de Verenigde Staten ging die hem op 29 jul 1943 ontving. Daarbij bleef het.

Witold Pilecki
De Pool Pilecki liet zich in september 1940 tijdens een razzia 'zien' om opgesloten te worden in Auschwitz, hij wilde zichzelf overtuigen van de omstandigheden in het kamp.
Hoewel hij hoogstwaarschijnlijk wel informatie het kamp uit heeft kunnen laten smokkelen duurde het tot april 1943 alvorens hij kon ontsnappen om een rapport te kunnen maken. Het 'Witold's Rapport' werd niet serieus genomen.

Na de oorlog sloot hij zich aan bij de beweging die tegen de marionettenregering van het Communistische Rusland was. In 1947 werd hij door de Poolse veiligheidsdienst opgepakt en gemarteld. Na een showproces werd hij ter dood veroordeeld en opgehangen. Pas na de val van de Berlijnse muur en de door de Oostbloklanden herwonnen vrijheid werd Pilecki gerehabiliteerd, tot dat moment in 1989 kwalificeerden de Polen alle informatie over deze verzetsheld als zijnde 'geheim'.
Hij is onder andere ereburger van de stad Warschau.

Polen en de Joden

Was het allemaal zo fraai wat de Polen presteerden? Die vraag komt zelden aan de orde en deze is dan ook heel lastig te beantwoorden. Joden werden door de Duitsers geïsoleerd van de Polen die weinig tot geen verzet boden. De rechten van Joden werden geschonden, daar waar de Joden en niet-Joden in Polen voor de oorlog in harmonie samenwoonden.
Zeker vanaf het midden van 1942 zijn er verhalen bekend van het uitbuiten van Joden, slechts tegen forse betaling of het afstaan van bezittingen waren Polen bereid Joden te helpen onderduiken. Het verraad was groot. Een deel van de politie werd door de Duitsers ingezet als eenheid om Joden op te sporen, maar ook bij liquidaties in het getto van Warschau maakten de Duitsers gebruik van Poolse politie-agenten.

Over het platteland is bekend dat daar veel Joden ondergedoken zaten, maar dat zij nagenoeg allemaal verraden zijn door andere Polen en dat ook hun helpers werden vermoord door de Duitsers. In juli 1941 kwam het op verschillende plaatsen in Polen tot fors geweld tegen Joden omdat hen verweten werd te heulen met de Russen, iets wat zeer onwaarachtig is omdat de Russen zelf niets op hadden met Polen, of het nu Joden of niet-Joden waren.

Maar er is ook een ander punt dat ik moet noemen. Meer dan 700 Polen lieten het leven omdat ze Joden hadden geholpen en in geen enkel ander land zijn er zoveel mensen (6.500) geëerd met de Yad Vashem onderscheiding voor 'Rechtvaardigen onder de Volkeren'.

Andere kampen in Polen

Belzec, rond een half miljoen Joden en zigeuners kwamen in dit kamp sinds 1942 om.
Chelmno, in 1941 geopend door de Duitsers, 300.000 mensen werden er vermoord.
Gross-Rosen, van de 120.000 dwangarbeiders kwamen er 40.000 om het leven.
Janovska, werkkamp, slechts 300 van de 200.000 Joden overleefden het kamp
Majdanek, in 1942 door de Duitsers omgevormd tot vernietigingskamp, 80.000 doden.
Plaszów, 10.000 dwangarbeiders bezweken hier.
Sobibór, 230.000 mensen werden hier vermoord, 35.000 van hen waren Nederlands.
Stutthof, in dit werkkamp lieten 65.000 mensen het leven, het bestond het langst.
Trawniki, op 3 november 1943 werden hier 10.000 Joden doodgeschoten
Treblinka, in krap twee jaar werden hier 900.000 door de nazi's vermoord
Warschau, het getto, hier vielen tenminste honderdduizend slachtoffers.

In totaal waren er 2.000 kampen in Polen.

Holocaust Memorial Day

Sinds 2005 is het op 27 januari Holocaust Memorial Day, de dag waarop wereldwijd de slachtoffers van de Holocaust worden herdacht, op deze dag in 1945 werd vernietigingskamp Auschwitz door de Russen bevrijd.
Nederland herdenkt deze tragedie op de laatste zondag van de maand januari.

Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme