De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

WO2 onderscheidingen

Mij bereikt wel eens de vraag hoe een verzetsheld alsnog kan worden onderscheiden, hetzij postuum, hetzij als hij of zij nog in leven is. Allereerst dit.
Mij is opgevallen dat velen na de oorlog geen prijs stelden op een onderscheiding en dat ze ook later die mening hadden. Daar staat tegenover dat er ook gevallen bekend zijn dat als anderen de onderscheiding aaanvroegen en de persoon in kwestie ermee 'verrast' werd ze er toch mee ingenomen waren.
Maar hoe is dat nu? Is de plotselinge aandacht op zeer hoge leeftijd nog wel welkom en zinvol?

Ik denk dat het van persoon tot persoon verschilt, maar dat gemiddeld genomen de toekenning het beste in kleine kring kan plaatsvinden, mits degene die de versierselen opspelt de te onderscheiden persoon aanspreekt. Als er weinig tot geen formeel tintje aan de uitreiking zit moet je het niet doen.
Ook is het maar de vraag of de verzetsheld of militair niet meer verwacht dan hij krijgt. Immers, er zijn veel onderscheidingen. Het Verzetskruis bijvoorbeeld zal nooit meer worden uitgereikt. Het verzetsherdenkingskruis wellicht wel en opname in de Erelijst van gevallenen 1940-1945 die in de Tweede Kamer ligt is een initiatief van nabestaanden waar inmiddels meer dan 18.000 namen in vermeld staan.

Wat is er nog mogelijk en wat is gepast?

Dat zijn vragen die wij onszelf kunnen stellen maar waarop de antwoorden niet meer zo 1-2-3 te geven zijn. Maar wat als iemand zoiets als dit schrijft:
Ik ben een broer van een vrouw die zich in de oorlog uitzonderlijk heeft gedragen. Zij heeft onder meer illegale kranten rondgebracht en was ook koerierster. Op 18 juni 2012 wordt zij 90 jaar. Zoals de meeste verzetstrijders heeft ze nooit gepocht over het werk dat ze in de oorlog deed.
Nu ze zo oud is geworden en vaak in het verleden leeft zoek ik een weg om haar de verzets- of herinneringsmedaille toe te laten kennen. Kunt u mij de weg wijzen zodat ik mogelijk actie kan nemen. Zelf heb ik ook de oorlog zeer bewust meegemaakt en heb tijdens ziekte van mijn zus de illegale krantjes wel eens rondgebracht.


Nobel, een mooi streven en het zal zeker een fraai eerbetoon zijn. Eerlijk gezegd denk ik echter dat het verzetskruis en het verzetsherdenkinskruis er niet (meer) in zitten. Door de jaren heen zijn er veel van dergelijke verhalen naar boven gekomen, vrijwel altijd via nabestaanden die het onbegrijpelijk vinden dat hun opa, broer of zus of tante niet de eer heeft gekregen die hen past.
Maar wie ben ik, laat ik mij als van ver na de oorlog beperken tot de mogelijkheden en hoe je die kunt aanvragen.

Onderscheidingen

Neem altijd contact op met het gemeentehuis in de woonplaats van de kandidaat, er kan worden bepaald of de verdiensten inderdaad bijzonder genoeg zijn voor een onderscheiding. Hier krijgt u ook informatie over de procedure. Besef wel dat er veel gegevens verzameld moeten worden, getuigenissen zullen altijd de toegeschreven verdiensten moeten staven.
Dan dient u de aanvraag in, maar ook dat loopt via B&W van de gemeente. Er wordt bij diverse instanties advies ingewonnen en uiteindelijk zal er een ministeriële beslissing genomen moeten worden die door Hare Majesteit de Koningin dient te worden bekrachtigd. Er gaat minstens een half jaar overheen alvorens er beslist wordt of er inderdaad een uitreiking zal plaatsvinden.

Voor het Verzetskruis kan niemand nog in aanmerking komen, voor het Verzetsherdenkingskruis evenmin, maar hier zijn uitzonderingen mogelijk. Er zijn andere dapperheidsonderscheidingen, mijn suggestie is om de gemeente een goed onderbouwd dossier te overhandigen en die te laten bepalen of en zo ja, op welke wijze er een onderscheiding dient te worden uitgereikt.

De Erelijst van Gevallenen 1940-1945 wordt door het NIOD onderhouden en is de snelste weg naar erkenning, immers, het gaat niet om hoe een verzetsheld alsnog wordt geëerd, maar dat het gebeurt.

Het Oorlogsherinneringskruis is in 1944 ingesteld om leden van krijgsmachtonderdelen te belonen voor verdiensten. Dit geeft al aan dat praktisch iedereen die onder de wapenen was geweest in aanmerking kon komen voor deze medaille. Maar ook koopvaardij- en vissersschepen en de burgerluchtvaart vielen onder de regeling.
Als men korter dan zes maanden gediend had of zich anderzijds had onderscheiden maar toch niet in aanmerking kon komen voor het Oorlogsherineringskruis kon men mogelijk in aanmerking komen voor het Mobilisatie-Oorlogskruis dat in 1948 werd ingesteld.

Het Kruis van Verdienste werd door de regering in ballingschap in de Tweede Wereldoorlog ingesteld, Prins Bernhard bepaalde wie de onderscheiding kreeg. Dit gebeurde tot op heden tweeduizend keer, de eer was niet voorbehouden aan Nederlanders, noch aan aan militairen in de Tweede Wereldoorlog.

Het Vliegerkruis was een beloning voor getoonde moed of beleid en werd in augustus 1941 ingesteld voor vliegende militairen en is gelijkwaardig aan het Kruis van Verdienste.

Vóór het Kruis van Verdienste was het Bronzen Kruis (ingesteld op 11 juni 1940) de laagste onderscheiding voor getoonde moed. In 1941 'steeg' dit kruis echter in aanzien omdat het in tegenstelling tot het Kruis van Verdienste wel een dapperheidsonderscheiding betrof en wordt ook nog regelmatig uitgereikt.

Vraag uzelf altijd eerst af of u over voldoende materiaal beschikt om de aanvraag te onderbouwen en of de persoon in kwestie wel echt op officiële wijze wil worden geëerd. Besef dat de aanvraag minstens een half jaar in beslag zal nemen alvorens er een beslissing genomen kan worden.

Als u een onderscheiding bent kwijtgeraakt doet u er goed aan een mailtje naar het Ministerie van Defensie te sturen: nimh@mindef.nl

ADRESSEN OM EEN ONDERSCHEIDING AAN TE VRAGEN (klik)

Dossiers

Onderscheidingen werden uitgereikt maar verdwenen nog wel eens in een schoenendoos. Voor nabestaanden kan het echter belangrijk zijn om te weten waarom hun vader, moeder, opa of oma een onderscheiding voor getoonde moed heeft gekregen. Niet zelden willen de directe nabestaanden (echtgenotes, broers en zusters) daar niet over praten.
De meeste dossiers liggen in het Nationaal Archief te Den Haag dat onder de verantwoordelijkheid valt van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Gedetailleerde informatie over het archief dat betrekking heeft op, wellicht, ook uw vraag
Naam archiefblok: Kanselarij der Nederlandse Orden
Periode: 1815-1994
Archiefbloknummer: H10
Telefoonnummer 0800-8051 op werkdagen van 08.00 tot 20.00 uur, vanuit het buitenland: + 31-77-4656767

Dit archief bevat onder andere documenten en kaartsystemen aangaande individuele, politieke, bestuurlijke, procedurele en administratieve aangelegenheden waaronder stukken die betrekking hebben op decoraties waaronder materiaal betreffende de Tweede Wereldoorlog met betrekking tot uitgereikte medailles en decoraties voor bijzondere verdiensten, zoals het Verzetskruis.

Lees ook mijn andere pagina's over dit onderwerp:

VERZETSKRUIS

VERZETSHERDENKINGSKRUIS

ERELIJST 1940 - 1945

NEDERLANDS DECORATIESTELSEL

NIOD


Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme