De Dokwerker

De Tweede Wereldoorlog met een link naar Amsterdam


Door de ogen van Ben Verzet

Regenjassen van Hollandia

Tot het pand in 1969 in handen viel van de sloophamer stond er in Amsterdam Noord (waar nu het IJplein is) een fabriek van Hollandia-Kattenburg. Het gebouw werd in rap tempo gebouwd tussen december 1915 en juni 1916.

Valkenweg

De fabriek aan de Valkenweg in Amsterdam Noord breidde snel uit, het merk 'Falcon' refereert aan de Valkenweg en stond voor goede kwaliteit regenkleding.
Jacques (Jacob Nathan, 1877 - 1947) Kattenburg was een succesvol coupeur in Engeland, in Amsterdam richtte hij het bedrijf 'Handelsvereeniging Hollandia' op dat toen nog gevestigd was in de Warmoesstraat. In 1911 voegde hij zijn naam toe aan de bedrijfsnaam. In 1916 verhuisde het bedrijf naar Amsterdam Noord. In november 1940 moest de directie onder leiding van Jacques aftreden, de Duitsers stelden niet-Joden aan om het bedrijf te leiden.
De Joodse werknemers mochten blijven omdat ze nodig waren voor de vervaardiging van kleding voor de nazi's.

Twee jaar later, op 11 november 1942, vond er een grote razzia plaats, de helft van het personeel werd opgepakt, 367 Joden. Enkele dagen later waren ook al hun gezinsleden uit hun huizen gehaald. Jacques en Sara Kattenburg worden naar Westerbork gestuurd waar hij werd aangesteld als hoofd van het naai-atelier, beiden overleefden de oorlog. Nog geen twee jaar later, in november 1947, later overleed Jacques op 70-jarige leeftijd.

Die bewuste dag in november van het jaar 1942 is een gitzwarte dag gebleken, alle 740 werknemers moesten zich verzamelen, onder hen 200 vrouwen en 150 mannen van Joodse afkomst Zij werden er door de Duitsers uitgepikt en gearresteerd. Het was de niet-Joodse Maria 'Martha' Korthagen die aan de SD had doorgegeven wie er mee had gedaan aan protesten tegen de Duitsers en wie er Communist was. Martha zat ook achter het verraad van de NVM, een kleine, vrij onbekend gebleven, verzetsgroep, waarvan Bernard Luza de vermeend leider was, maar over hem straks meer.

Voor haar verraaierswerk kreeg zij tien jaar gevangenisstraf, zij was 20 jaar toen zij de Hollandia Joden verraadde aan de SD. Met dit verraad werden er zo'n 340 Joden opgepakt en bijna 500 van hun familieleden, verreweg de meesten werden vergast.
Niet uit valt de sluiten dat Martha uit wraak heeft gehandeld want zij werd ontslagen wegens onzedig gedrag, zij was in mei 1941 betrapt nadat zij met een Joodse jongen onder werktijd had staan zoenen.

Monument

Alle slachtoffers staan vermeld op een gedenksteen op het Amsterdamse IJ-plein in Amsterdam-Noord waar jaarlijks op 11 november (dag van de inval) een herdenking wordt gehouden.
Zie onderaan deze pagina's foto's van het monument.

Bijzonderheid, Bernard Luza
Een van degenen die door Martha werd verraden was Bernard Luza, hij en vier anderen werden op een schietbaan in Hoofddorp geëxecuteerd, maar van Bernard was tot 23 augustus 2023 niet bekend of hij ook daadwerkelijk was doodgeschoten in Hoofddorp, op zich vind ik dat vreemd omdat hij leiding gaf aan de Amsterdamse afdeling van de NVM en drie van de vier andere leden al jaren geleden geïdentificeerd waren.

Er lagen vijf mensen in het graf bij Hoofddorp.
Theodorus Cramer
Carel Abraham
Nicolaas van der Horst
een tot op heden onbekende, maar ik ben er vrijwel zeker van dat het hier om Mijer Konijn gaat.
Bernard Luza, die in 2023 definitief werd geïdentificeerd

De vijfde is dus volgens mij Mijer Konijn omdat hij op dezelfde dag is overleden als de andere vier en hij 'regenjassenplakker' was, Hollandia Kattenburg was dé regenjassen fabriek van Nederland uit Amsterdam waar Konijn volgens mij werkte en in nauw contact stond met Bernard Luza.

Het kon dus haast niet anders dan dat Bernard, net als de andere vier, in 2013 (!) herbegraven was op het Nationaal Ereveld in Loenen. Wel was er een sterk vermoeden, dus ging men op zoek naar verwanten, in Australië werd een neef gevonden, een zoon van de zus van Luza.
Tachtig jaar na zijn dood is Luza geïdentificeerd, nu het laatste slachtoffer nog dat in Hoofddorp werd vermoord door de Duitsers, maar dat kan niemand anders zijn dan het vijfde lid van NVM.
...lees HIER verder over verzetsgroep NVM...

Het merk Falcon

Vandaag de dag bestaat het merk 'Falcon' nog altijd en maakt onder andere parapluies.

Monument op het IJplein











Ben Verzet

Per e-mail kun je mij altijd een vraag stellen.
Email De Dokwerker (Ben Verzet)

Alle onderwerpen van De Dokwerker

Saving private ryan Dirty dozen Ingezonden In oorlog Februaristaking Wiedergutmachung Auschwitz charlatan Foute bedrijven Jaap van velzen Oorlogsdoden Nazis zuid-amerika Zwartboek Kipp Japanse schindler Katyn Interneringskampen amsterdam Jodenmanussie Berchtesgaden Joodse invalide Ns Gaarkeukens Amsterdammers Reguliersgracht Hendrik zeeman Ovenbouwers Linie crossers Nvm Fotos Schwabmunchen Patton Ben strik Rudolf hess Dodenherdenking Speech koning dodenherdenking 2020 Bart de kok Denemarken Cs-6 Lindemans kingkong Oorlogsverhaal leo Verkrachting Nieuws archief 08 Schindlers list Casa inalco Belastingen Het parool Bridge kwai Nieuws archief 06 Der untergang Conspiracy Overlevende auschwitz Bevrijdingsdag Burgemeester amsterdam wo2 Adressen Ggz Kamp amersfoort Russenoorlog George patton Great escape Jordaan oproer Raffle Diaspora Laatste woorden mussert Titus brandsma Meer kampen wo2 Westerbork Johan heesters Noorder begraafplaats Efraim zuroff Nieuws archief 01 Termen tweede wereldoorlog Francisco boix Kadaster Contact Velser affaire De bezem Waalsdorpervlakte Nederlandsindie C en a Columns tweede wereldoorlog Oproep Oorlogsverhalen Hortusplantsoen Lippmann rosenthal Yad vashem Odessa Jeane zwinkels Radio oranje Prins bernhard Nieuws archief 03 Schietpartij marnixstraat Voortvluchtige oorlogsmisdadigers Pontonbrug Frieda menco Klaas faber Oorlogsfilms Duits verzet Fusilladeplaats weteringcircuit Schietpartij 7mei amstelveenseweg Wally van hall Fritz bauer Boeren Bloeme evers-emden Darkest hour Putdeksels wandeling noord Oproep04 Project siege Inglourious basterds Goudroof Roma sinti Schaduwkade Niod Lodewijk ernst visser Tatra t87 Bontroof Base Harry verheij De aanslag harry mulisch Werkstuk Oorlogshelden Zalman gradowski Bevrijdingslinde Als twee druppels water Joden in de wereld Anton de kom Gustav weler Miep oranje Nsb Alwyn collinson Film bankier Imhoff Disclaimer Siert bruins Asterdorp Moos cohen Joodse spelling Videos Toneelstuk anne Kampen wo2 Hitlers laatste dag Paul de groot Kurt becher Pater bleijs Herman elteschool Rob cohen Portugese synagoge Documentaire dedokwerker Al hoesseini Hitler leeft Sonny boy Les heritiers Gemmeker Grebbeberg Gerrit van der veen Johan van hulst Walter suskind Jakiw palij Jodenhoek wandeling01 Unter bauern Aanleiding tweede wereldoorlog Bariloche Saint soldiers Erelijst gevallenen Kerkstraat Jo spier Hollandsche schouwburg Wo2 stakingen Oorlogsschade Kopgeld Staatsgreep De overval Kamp prins bernhard Verzetskruis Kunstroof Wilhelmus Rapenburgerstraat Februaristaking herdenking 2016 Getto Stalag17 Aanslagen op hitler Hitlerpensioen Artis Hans teengs gerritsen D-day 1945-1948 Onbekendegracht Hendrik koot Bom kinkerbuurt Vaticaan Bert vromen Rode kruis Demjanjuk Jan koopmans Rolls royce De dokwerker Joodse huizen Joop wolff Hollandia kattenburg Tonny van renterghem De dam Heinrich boere Rede wilhelmina 291943 Pieter gerbrandy Aanklacht wo2 Dries riphagen Stadsschouwburg Fusillaties rozenoord Erebegraafplaats Zwarte front Tijdlijn adolf hitler Bombardementen amsterdam Hans calmeyer Generaal winkelman Drie van breda Hell and back Longest day Klokkenroof Staalstraat Joodse raad Treblinka Sobibor film Bombardement rotterdam Max leons Karl donitz Verzetsmuseum amsterdam Medisch contact Raoul wallenberg Jodenhoek wandeling04 Elfstedentocht Boy striped Hitlers eigenaardigheden Zwaar water Mauthausen Wo2 schande Guns navarone Polen Jan zwartendijk Nieuws archief 05 Mokums Gebouw de bazel Jodenhoek wandeling03 Red house report Homos en nazis Aha Ravensbruck Nieuws archief 09 Buchenwald hek zandvoort Oorlogsmuseum The pianist Heydrich Jacques van tol Sink the bismarck Anne frank verraden Miep gies Vliegtuigcrash amsterdam noord Bureau opk Concentratiekampen Piet meerburg Vernietigingskamp Eva tas Adolf van nol Soldaat van oranje Beethovenstraat Duits bestuur Maria altmann Der hauptman Onderduikers Kolven Gedenkplaat bloemgracht82 De ijssalon Boys from brazil Bom vanderpek Huis annefrank merwedeplein Auschwitz herdenking Wo2 pamfletten Fout omstreden 1948 later Philip mechanicus Enigma Politie amsterdam Bet van beeren Eerste film tweede wereldoorlog Fotos kamp westerbork Canada vrijstaat voor nazis Tijdlijn tweede wereldoorlog Jonkheer roel Mussert Straatnamen tijdens wo2 Nieuwezijds voorburgwal Hongerwinter Oproep06 Eagle landed Albert speer Het grote gebod Nederlandsche unie Aktion reinhard Zweden Pastorale Neurenberg Hoffmann Schietpartij cs amsterdam Nazi-artsen Rosenstrasse Joseph kolkman Anne frank boom Nederlands indie Hans hirschfeld Kellys heroes Oorlogswinter Arbeitseinsatz Joep henneboel Martin bormann Ontjoden Kinderen wo2 Schaduw overwinning Bommen wo2 Marinus jansen Reglement vva Das boot Bommenkaart amsterdam Jodenkwartier U-boot Unbroken Verzetsmonument Fokker bombardementen Bloemgracht82 Matzes Ss vrouwen Joodse synagoge Wannsee Dagboek vervolg Goelag Nu of nooit Jom hashoa Piet nak Aanslag bevolkingsregister Ben verzet Jodentram Jacob luitjens Opsporing nazis Index Terdoodveroordeeld Klokkenluider Subkampen Wo2 overpijnzing Oorlogsverhaal frans Dossiers openbaar 2021 Dagboek anne frank Wo2 onderscheiding aanvragen Moffen Po box 1142 Barneveld groep Jazzverbod Ans van dijk Oproep03 Hannie schaft Auschwitz Theresienstadt Hermans hetbehoudenhuis Kamptaal Namen monument Tora Son of saul Geroofde meubels Tante truus Reve de avonden Kristallnacht Plaquette hb Frieda belinfante Cabr Westerweelgroep Nazis Tatoeage auschwitz Oproep07 Anne frank Plaats een steen Kamp vught Amsterdamse bos Hoofdrolspelers wo2 Amsterdam wo2 Marnixstraat Mengele Jaap kaas Jodenjacht Oranjevrijbuiters Pers tweede wereldoorlog Operation amsterdam Ajax Het verzet Wilhelmina Groep 2000 Negationisme Pieter menten Indische kwestie Lou jansen Ko stevense Jose bosma Davidster Fiets inleveren wo2 Cross of iron Oskar schindler Bob scholte Slobodan mitric Karl lueger Fosforbommen Hitler Marokkaanse joden Schietpartij dedam Riphagen Wahler gosdek Moffenmeiden Meisje met rode haar Oorlogsverhaal johan2 Begraafplaats oosterbeek arnhem Surinaamse joden Atoombommen japan Verzetsherdenkingskruis Annefrankstraat Noodgeld Bergen-belsen Vichy Casablanca Nieuws Walt disney Walter rauff Muziekroof Horst schumann Walter suskind film Loe de jong Oproep05 Jerrycan Mirjam ohringer Theo dobbe Zwitserland Karel bonnekamp Holocaust museum Nieuws archief 04 Aow oud gedienden Inval familie frank Nieuws archief 07 Sobibor Shalom Herdenkingen Adolf hitler Eduard veterman Valkyrie Oproep01 Hanns rauter Stadhoudersbrief Muhlberg Deutsche reichsbahn Aristides de sousa mendes do amaral e abranches Plein 40-45 As onderwijzerhof Scarlet black Illegale parool Majoor bosshardt Come and see Journalist venema Pp groep Tina strobos Mein kampf Zwarte soldaten Verlies nederlanderschap Oorlogsverhaal johan Nieuwe kerkstraat Defiance Josef thorak Duitse grond werd nederlands Willem sassen Duivenbrigade Abraham puls SHOAH documentaire Carlton hotel Boksschool olympia Brug te ver Huizenroof Karel walet Amsterdamse verzetshelden Oproep02 Oskar groning Silbertanne Ss nebenstelle Jojo rabbit Dachau Hermans damokles Atlas Jodenhoek wandeling02 Sociaal Realisme